Quephong.info: VANHOA

Luật tục bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của người Thái xã Hạnh Dịch, Nghệ An

<h3>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: white; color: black; font-family: Verdana, Geneva, sans-serif; font-size: 12px; width: 100%px;"><tbody>
<tr><td align="right" valign="top"><table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="width: 100%px;"><tbody>
<tr><td><div align="left" style="padding-top: 3px;">
</div>
</td></tr>
</tbody></table>
</td><td align="right" valign="top" width="6"></td></tr>
</tbody></table>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: white; color: black; font-family: Verdana, Geneva, sans-serif; font-size: 12px; width: 100%px;"><tbody>
<tr><td height="10"></td></tr>
</tbody></table>
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: white; color: black; font-family: Verdana, Geneva, sans-serif; font-size: 12px; width: 100%px;"><tbody>
<tr><td height="20"><div align="justify" class="chu_noidung">
<div align="justify">
Các dân tộc nói chung, người Thái xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An nói riêng đã sinh sống, thích nghi hài hòa với thiên nhiên qua nhiều thế hệ. Từ đó, họ đã hình thành nên những nét độc đáo riêng về phong tục, tập quán, chuẩn mực hành vi ứng xử giữa các thành viên trong cộng đồng và giữa con người và thiên nhiên.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS2Nu-2OXtmNMYK9vweoCLqDF0a_ljvL6c62tX-bZQsGSdtxd1KPspN2hvDiMHKhxcYr9xV0D3rNYrbyVGpMLfdRNHlBM_kDm7TztCsPzPYX0Ekdsf_LEWPfKhX4Dp2F6fY42CkFhg4ATy/s1600/Xa+Hanh+Dich+bao+ton+thien+nhien.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjS2Nu-2OXtmNMYK9vweoCLqDF0a_ljvL6c62tX-bZQsGSdtxd1KPspN2hvDiMHKhxcYr9xV0D3rNYrbyVGpMLfdRNHlBM_kDm7TztCsPzPYX0Ekdsf_LEWPfKhX4Dp2F6fY42CkFhg4ATy/s640/Xa+Hanh+Dich+bao+ton+thien+nhien.png" width="640" /></a></div>
<br /></div>
 Các tóm tắt sau đây chính là quan niệm giá trị và phong tục tập quán của người Thái xã Hạnh Dịch.<br />
<ul>
<li><div align="justify">
Có Phạ, có Bổn, có Thẻn, dưới là Mường Đỉn, Mường piêng.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Pò Bốn trên trời.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Pò Thẻn: các dòng họ có người chết là đưa lên trời, có thày mo đưa linh hồn lên tổ tiên trên Thẻn. Tương tự như dưới đất, mỗi dòng họ có Thẻn riêng. Ở dưới đất cũng liên quan đến Thẻn, như cầu an thêm tuổi thọ, giải hạn.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Phải có rừng thiêng. Chỗ nào có ma quỷ, thần thì quy định trước, như đất nghĩa địa.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Đầu năm làm việc bản, nếu làm ăn không phát đạt thì chuyển bản khác, phải xác định cây nào to nhất thì phát dọn quanh cây to, lấy miếng trầu nói với chủ rừng: chúng tôi có các dòng họ, xin làng bản làm cái đền lên cúng. Có 2 con gà, 1 vò rượu, 1 nắm cơm mời ông mo cúng. Mỗi dòng họ lấy 1 chiếc áo, buộc vào cọc cây to đó, gọi là Lắc Xưa (Pù Xưa).</div>
</li>
<li><div align="justify">
Ông Pù Xưa phù hộ cho làm ăn phát đạt, không đau ốm thì cuối năm phải cúng 2 con gà.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Quy định nơi nào sản xuất, chăn nuôi, rừng thiêng thì phải có.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Chọn phát nương rẫy thì phải làm nêu, hay có tổ ong, tổ chim cũng làm nêu để nhận. Nêu có giá trị, nếu người nào thấy nêu mà tự tiện phạm vào là phải phạt</div>
</li>
<li><div align="justify">
Đốt lửa trỉa phải có 1 con gà, đất của ông chủ thì phải cúng một lần cho ông thần phù hộ cho mùa màng xanh tốt.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Chuẩn bị thu hoạch lúa chín thì cúng 1 lần cảm ơn, lấy 3 bó lúa trả cho ông chủ đất</div>
</li>
<li><div align="justify">
Pùng Thì Pú: hỉnh núi có cây đa to, ai đụng vào là bị phạt, Nếu lấy rùi, đóng chặt thử hôm trước, sáng mai rùi rơi ra là không được chặt, nếu không là thần phạt.</div>
</li>
<li><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/proxy/AVvXsEiez11EVJz58KMEY_FOB0o28_QSj6HjuEpFm9Sojq6TKW_3dg6mhJRmf9pCPvDbwUL4U4hIrVqk_dbpDTHniT3WslMtmnLhfLDOH9BYgRwP4Y2xJ-bMx3KDhc9MSW4ZRZDLDE4lUJV6Hme47Q7Djkg=(2)(1).png&container=blogger&gadget=a&rewriteMime=image%2F*" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" height="693" src="http://speri.org/upload/images/New%20Picture%20(2)(1).png" style="height: 260px; width: 252px;" width="460" /></a></div>
<div align="justify">
Ê việc bản: Mỗi năm cúng 1 lần, có khi cúng cả trâu. Tập trung vào, có trống chiêng, ăn chơi cả mường. Thần mường, lắc xưa, đền chùa phù hộ cho ta làm ăn phát đạt<br />
<table border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" style="width: 99px;"><tbody>
<tr><td><div align="center">
<div style="text-align: right;">
</div>
</div>
</td></tr>
</tbody></table>
</div>
</li>
<li><div align="justify">
Xớ Châu vắng: bậc nào có sau thì phải cúng, người trẻ, người già không có bè bơi sang thì không bị va chạm gì.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Xớ Châu vắng: thần nước phù hộ cho ta nắng không mưa nhưng suối đừng cạn</div>
</li>
<li><div align="justify">
Phái phì hạng mạy: thuốc nam có gia truyền, rừng từ ông cha cho ta, có ma thần, ma tổ tiên, khi lấy cây thuốc thì có miếng cau, trầu bỏ vào cây thuốc ta định lấy, nói ông này ông kia mắc bệnh, xin thuốc, nếu khỏi thì gia đình cảm ơn. Có thể cho con gà, chai rượu hoặc tiền. Sau này tôi chữa được cho người khác khỏi như ông ni.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Cúng tổ tiên thì ai cũng thế, cuối năm là cúng.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Lắc Xưa: phục vụ quản lý trong một bản, hoặc thôn mấy bản. Ông Lắc Xưa có quyền quản lý sinh mệnh, sự sống chết của dân trong vùng đó. Muốn đưa linh hồn người chết lên trời cũng phải qua Lắc Xưa. Muốn giải hạn cũng có gà có bữa cơm lên trên trời cũng qua ông Lắc Xưa chứng giám. Ông quản lý sổ sách sống chết của dân ở vùng. Nên hàng năm phải có cúng cho ông. Có rừng thiêng thì ông Lắc Xưa có quyền nói, quyền nói cả với ông chủ vực sâu. Ông bảo vệ cả hồn vía của chúng ta đừng cho ra ngoài, đừng cho ốm đau.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Dưới đất, sau ông Lắc Xưa có Chẩu đỉn. Mỗi vùng có một Chẩu đỉn. Giữa trời xuống đất có ông Thẻn Đỉn quản lý phía trên. Phân công mỗi vùng có một ông Chẩu đỉn quản lý. Thần núi có Chẩu đỉn của núi. Phát nương làm rẫy phải cúng Chẩu Đỉn. Muốn làm rẫy không cho thú phá hoại cũng phải cúng. Lấy thuốc nam cũng liên quan ông Châu Đỉn quản lý. Làm nhà cũng phải qua ông Chẩu Đỉn, có bữa cơm động thổ để khỏi có cái lỗ ở đó, làm ăn phát đạt.</div>
</li>
<li><div align="justify">
Phỉ hạng mạy liên quan đến cúng Chẩu đỉn, muốn lấy thuốc ở đâu cũng phải xin. Kêu gọi linh hồn người thày trước đây, liên quan đến cây thuốc.</div>
</li>
</ul>
<div style="text-align: right;">
<b>Nguồn: speri.org</b></div>
</div>
</td></tr>
</tbody></table>
</h3>

Luật tục bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của người Thái xã Hạnh Dịch, Nghệ An

Các dân tộc nói chung, người Thái xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An nói riêng đã sinh sống, thích nghi hài hòa với ...

Nhịp điệu Piềng Văn

<span style="background-color: white; font-family: Arial; font-size: 13.3333330154419px; font-weight: bold; text-align: justify;">VH- Về quê mới Piềng Văn tại xã Đồng Văn, huyện Quế Phong (Nghệ An) người dân bản Nong Đanh vùng tái định cư thủy điện Hủa Na vẫn duy trì một không gian văn hoá, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá truyền thống của dân tộc Thái.</span><br />
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Gặp chúng tôi trên đường lên xã, dù không quen biết nhưng với bản tính hiền hậu, mến khách, sau vài câu chuyện, Trưởng bản Lô Đình Thi đã niềm nở mời về nhà. Từ nhà trưởng bản phóng tầm mắt có thể bao quát toàn cảnh bản Piềng Văn yên bình với những nếp nhà sàn bảng lảng trên mái khói bếp đang mơ màng nép mình dưới thung núi.</div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Bên chum rượu cần mời khách, Trưởng bản Thi phấn khởi cho biết: Năm 2011, bản Nong Lanh di dời từ núi cao xuống mường thấp, đổi tên là bản Piềng Văn. Toàn bản hiện có 39 hộ, 146 khẩu. Dù cuộc sống đã có nhiều thay đổi, có đầy đủ điện, đường, trường, trạm nhưng bản Piềng Văn ta vẫn lưu giữ được nhiều nét văn hoá truyền thống của dân tộc mình. Bởi trước khi rời bản, cả bản đã đồng lòng ra một quy ước giữ gìn truyền thống bản sắc văn hóa “ời” (chị) à!</div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;"><img id="imgNews" src="http://www.baovanhoa.vn/upload/20150326/trang-8.jpg" style="border-width: 0px;" /></span></div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;"> Khắc luống</span></div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;"><img id="imgNews" src="http://www.baovanhoa.vn/upload/20150326/oieng-van-1.jpg" style="border-width: 0px;" /></span></div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;">Người dân bản đánh cồng chiêng</span></div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Về nơi ở mới, rút bài học từ những bản tái định cư trước, người bản Piềng Văn tự dựng nhà sàn truyền thống bằng gỗ cách điệu mái ngói đỏ tươi, kiên quyết không đồng ý với phương án ở nhà sàn xây dựng bằng bê tông. Phục dựng, bảo tồn những nét văn hóa đã có bao đời của dân tộc, trong những buổi sinh hoạt, người già kể cho lớp trẻ nghe về tích truyện dựng bản lập mường bằng tiếng Thái. Các nhạc cụ cồng chiêng, pí lăng, khèn bè..., các làn điệu dân ca khắp, lăm, nhuôn... được sưu tầm và được các nghệ nhân truyền dạy cho lớp trẻ. Trong những dịp lễ hội, các trò chơi dân gian như chọi gụ, bắn nỏ, đi cà kheo... được duy trì tổ chức.</div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Dù làm gì, ở đâu, trong các dịp lễ, tết hay xuống chợ, làm nương, người phụ nữ Thái bản Piềng Văn vẫn mặc váy Thái truyền thống. Trước khi về nhà chồng các cô gái bản Piềng Văn sẽ sắm sửa cho mình một ít của hồi môn, trong đó không thể thiếu tấm phà, khăn, váy, áo thổ cẩm và đệm gối bông lau.</div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Cuộc sống tinh thần phong phú, ý thức cao trong việc giữ gìn bản sắc dân tộc, tuy nhiên theo tập quán lâu đời, đến nơi ở mới, trong vòng luẩn quẩn, người dân bản Piềng Văn vẫn kéo nhau vào rừng đốn củi, săn bắt động vật, chặt phá gỗ, đốt nương làm rẫy... Trước tình hình đó, Trưởng bản Thi nhiều đêm trằn trọc, trăn trở phải làm gì để thoát nghèo. Mỗi kỳ sinh hoạt bản, câu chuyện vẫn thường xuyên đề cập là làm sao để bà con nhanh chóng thoát nghèo. Nhưng câu chuyện ấy vẫn thường kéo dài suốt từ kỳ sinh hoạt này sang kỳ sinh hoạt khác, từ năm này sang năm khác. Cuối cùng trưởng bản và các già làng họp bàn bạc đi đến kết luận phải xây dựng quy ước, hương ước để người dân ký cam kết. Hộ nào vi phạm sẽ bị nêu tên và nộp phạt.</div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;"><img id="imgNews" src="http://www.baovanhoa.vn/upload/20150326/pieng-van-2.jpg" style="border-width: 0px;" /></span></div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;">Người dân bản Piềng Văn nhảy sạp trong buổi sinh hoạt văn nghệ<br /><img id="imgNews" src="http://www.baovanhoa.vn/upload/20150326/pieng-van-3.jpg" style="border-width: 0px;" /></span></div>
<div align="center" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<span style="color: blue; font-size: xx-small;">Thanh niên bản Piềng Văn đánh Tỏ lẹ (trò chơi người Thái) </span></div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Thực hiện nghiêm túc bản cam kết, sau 3 năm di dời, đến nay bản Piềng Văn đã đáp ứng đủ 5 tiêu chí để được công nhận Bản văn hóa. Những tập tục lạc hậu trong việc cưới việc tang không còn, các gia đình trong bản đều thực hiện theo nếp sống mới, không thách cưới cao, không để đám tang quá 24 tiếng. 100% gia đình trong bản có công trình hợp vệ sinh, vệ sinh xung quanh làng bản và thực hiện di dời chuồng trại ra khỏi sàn nhà. Người dân khi ốm đau đều đến cơ sở y tế khám, chữa bệnh, phụ nữ mang thai được khám thai định kỳ; trẻ em được tiêm phòng đầy đủ...</div>
<div align="justify" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
Với những nỗ lực trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc, bản Piềng Văn là một trong những bản tái định cư đầu tiên của Thủy điện Hủa Na được công nhận là bản làng văn hóa. Trong ngày vui lễ hội mừng Xuân, say trong điệu nhảy sạp và rộn rã cồng chiêng, cả bản ai cũng nhắc nhở nhau phải giữ gìn tình đoàn kết, giúp nhau phát triển kinh tế để bộ mặt bản làng ngày càng khang trang, giàu đẹp.</div>
<span style="background-color: white; color: blue; font-family: Arial; font-size: xx-small;"></span><br />
<div align="right" style="background-color: white; font-family: arial; font-size: 10pt; margin: 5px;">
<strong>Phạm Ngân</strong></div>
<div align="right" style="background-color: white; margin: 5px;">
<strong style="font-family: arial; font-size: 10pt;">Link gốc: </strong><span style="background-color: transparent; font-size: 13.3333330154419px;"><span style="font-family: arial;"><b>http://www.baovanhoa.vn/Doisong/71546.vho</b></span></span></div>

Nhịp điệu Piềng Văn

VH- Về quê mới Piềng Văn tại xã Đồng Văn, huyện Quế Phong (Nghệ An) người dân bản Nong Đanh vùng tái định cư thủy điện Hủa Na vẫn duy trì mộ...

Tục giữ lửa đêm 30 tết của Người Thái

<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px;"><b>       XUÂN về trên vùng cao  thường sớm hơn những nơi khác, trong cái tiết trời se lạnh, trong làn mưa phùn, người ta đã cảm nhận được Tết đang về trên cành hoa mai, hoa ban, len lỏi trong từng ngõ xóm của thôn, bản. Tết là dịp mà người Thái mong đợi nhiều nhất. Bên cạnh việc tổ chức các trò chơi dân gian, đây còn là dịp sum vầy, đoàn tụ, gặp gỡ người thân. Vì thế, từ ngày 25 tháng 12 âm lịch, người Thái đã náo nức chuẩn bị đón Tết.</b></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimvAJLZUTcohKJjprb-JiVaKw_0CdxUiZA2EiqPfCGmp2S9AHKjDIWOFKpoCcXBJF2SxsSwvZiDph5Mf_BgiiSz13w9YFFdQxc1Bk_g0KlXFAh8b0Kx3XMVeM9kzZimvVNaLdqJq_lkr6F/s1600/1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="237" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimvAJLZUTcohKJjprb-JiVaKw_0CdxUiZA2EiqPfCGmp2S9AHKjDIWOFKpoCcXBJF2SxsSwvZiDph5Mf_BgiiSz13w9YFFdQxc1Bk_g0KlXFAh8b0Kx3XMVeM9kzZimvVNaLdqJq_lkr6F/s1600/1.JPG" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px;"><b><br /></b></span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Trong khi các mẹ, các chị lên rừng tìm hái lá dong, say sưa trong tiếng chày giã gạo, thì trai tráng thôn, bản hăng hái vào rừng tìm những khúc củi tốt chuẩn bị cho phong tục quan trọng nhất trong dịp Tết của người Thái: phong tục giữ lửa đêm 30 Tết.</span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Đây là phong tục được người Thái lưu truyền từ xa xưa, xuất phát từ mong muốn năm mới làm ăn phát đạt, thuận lợi, gặp nhiều may mắn; gia đình no đủ, đầm ấm, vui vẻ. Để chuẩn bị cho ngọn lửa được đỏ, than được hồng mãi trong đêm 30 Tết, củi được lựa chọn rất kỹ lưỡng, phải là củi to, chắc, thẳng, đượm lửa và than phải hồng được lâu. Người Thái cũng quan niệm củi có bền chặt, than có đỏ hồng mãi thì tình cảm gia đình mới vững chắc, bền lâu. Mỗi người chọn cho mình 2 khúc củi to, đem về phơi khô. Việc phơi cũng phải tính toán sao cho vừa nắng để lửa cháy to nhưng than không bị tàn sớm.</span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Đêm 30 Tết, sau khi cúng cuối năm, cả nhà quây quần bên bếp lửa vui vẻ trò chuyện, cùng mong cho những điều xấu, đen đủi năm cũ qua mau, may mắn, hạnh phúc đến trong năm mới. Trong ánh lửa bập bùng, trong tiếng lửa tí tách những bài nhuôn, bài suối được cất lên với những nhắn nhủ của bố mẹ đến con cái, mong con cái sống vui vẻ, làm ăn phát đạt, con trẻ chóng lớn; con cái thì hát mong bố mẹ năm mới mạnh khỏe, sống lâu... Trâu đầy sàn nhà, gà đầy chuồng to. Thời điểm giao thừa qua, trước khi chuẩn bị đi ngủ, để ngọn lửa được giữ mãi trong đêm, người phụ nữ trong gia đình có nhiệm vụ vùi tro làm sao cho sáng hôm sau bếp vẫn đượm lửa. Quan niệm của người Thái cho rằng nếu bếp tàn thì mang lại điều đen đủi, gia đình năm mới không được yên ấm, no đủ. Là người phụ nữ đóng vai trò quan trọng trong việc bếp núc nên việc giữ lửa được giao cho họ. Vì thế, vùi tro như thế nào để lửa cháy, than hồng mãi qua đêm 30 Tết là cả một nghệ thuật của người phụ nữ Thái.</span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Sáng mùng một Tết, mọi thành viên trong gia đình cùng dậy sớm để chuẩn bị mâm cúng đầu năm. Người phụ nữ lớn tuổi trong gia đình có trách nhiệm khơi tro để ngọn lửa tiếp tục bùng cháy, sửa soạn mâm cúng đầu năm mới.</span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">Với người Thái, tục giữ lửa đêm 30 tết có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống tâm linh, nó mở đầu cho những điều tốt đẹp cho năm mới, tạo niềm tin để họ lạc quan sang năm mới hăng hái làm ăn, xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc./.</span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 2.85pt 0in 0pt; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right; vertical-align: baseline;">
<span style="background-color: transparent; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; border: 0px; font-size: 10pt; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><b>Tác giả: Võ Anh Tuấn</b></span></div>

Tục giữ lửa đêm 30 tết của Người Thái

XUÂN về trên vùng cao thường sớm hơn những nơi khác, trong cái tiết trời se lạnh, trong làn mưa phùn, người ta đã cảm nhận được Tết...

Câu chuyện về món canh môn

<br />
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: #37404e; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;">           Có lẽ mỗi người con của bản mường Nghệ An đều không thể không biết đến món canh môn. Bởi nó dân dã, chất phác nhưng theo nó nhiều đời nay là cả những câu chuyện cổ tích về tình người, nhân cách sống, về ước mong thoát khỏi nghèo đói vươn tới một cuộc sống tốt đẹp. Nó đích thực là món ăn dân dã, dân dã và dân dã không thể dân dã hơn của những người làm ruộng.</b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAPu7E6pd5t9W9kOFXP7FHPBvHEmFMwPe0KwshaN817Rtj4RHbo8ju0j4LeT8nB8pC2t2pvTf-gpFFWq9K-Bi5CgD_t2RV8WNevWnNm9Zg4TGLgfv2vFIoCqqJJrGpEvgnwN92hlZisQFc/s1600/Cau+chuyen+canh+mon.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAPu7E6pd5t9W9kOFXP7FHPBvHEmFMwPe0KwshaN817Rtj4RHbo8ju0j4LeT8nB8pC2t2pvTf-gpFFWq9K-Bi5CgD_t2RV8WNevWnNm9Zg4TGLgfv2vFIoCqqJJrGpEvgnwN92hlZisQFc/s1600/Cau+chuyen+canh+mon.jpg" width="240" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<b><i><span style="font-size: x-small;">Anh Lô Minh Điệp - Một người con ưu tú của đồng bào Thái Quế Phong - Rất thích món canh môn</span></i></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: #37404e; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><br /></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="color: #37404e; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><br /></b></div>
<span style="background-color: white; color: #37404e; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><div style="text-align: justify;">
Món ăn <span class="text_exposed_show" style="display: inline;">được làm từ thứ nguyên liệu chính là cây môn. Loại nguyên liệu mà người thái tay mương cũng thường để dành cho con sâu cám ăn (lợn). Tự nhiên, môn cũng có hai loại được gọi là môn ngứa và môn ngọt. Mà môn ngứa mấy nó cũng có vị ngọt, môn ngọt mấy nghĩ lại nó cũng có vị ngứa, nó được hầm cùng da trâu hoặc bò, và vèo (lòng non của trâu bò để khô có vị đắng), khi bắc xuống có trộn thêm một vài loại rau thơm. Nấu đơn giản chỉ là vậy, nhưng tại sao nó lại lắm chuyện thế ? nó đi vào cổ tích, tục ngữ, đời thường của người thái.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhksDJSI0IH998ZsLcSXqx_qdc5jLvaxfYuzh4oH7FO0EMAGClWmhKtSOojUd0tG1RbwU2LaN68Foe4eKwC1XDv2SKNifB6F2WA96Bohi-LBjcGBKpp5AXtQNWj_JyqzkaoX_S0zMfFnrfb/s1600/1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhksDJSI0IH998ZsLcSXqx_qdc5jLvaxfYuzh4oH7FO0EMAGClWmhKtSOojUd0tG1RbwU2LaN68Foe4eKwC1XDv2SKNifB6F2WA96Bohi-LBjcGBKpp5AXtQNWj_JyqzkaoX_S0zMfFnrfb/s1600/1.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span class="text_exposed_show" style="display: inline;"><br /></span></div>
</span><span class="text_exposed_show" style="background-color: white; color: #37404e; display: inline; font-family: 'lucida grande', tahoma, verdana, arial, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 18px;"><div style="text-align: justify;">
Câu chuyện về bảy anh em trai có một con trâu không ai chịu dắt ra đồng (ai nọong chết chái mờ quái đẻo bo mi pớ ke)</div>
<div style="text-align: justify;">
Ngày xửa, ngảy xưa có bảy anh em trai bố mẹ mất sớm chỉ để lại cho một con trâu. Nhưng bảy anh em lúc nào cũng tì nành nhau không ai chịu dắt trâu ra đồng nên năm nào ruộng đồng thóc lúa thu về không đủ ăn, đói kém triền miên. Mà dân bản ai cũng bảo rằng bảy anh em trai sức khoẻ cường tráng thì chắc chắn sẽ làm ăn no đủ có nhiều của cải, sung túc. Nào ngờ !. </div>
<div style="text-align: justify;">
Một buổi sáng sớm như mọi ngày, bảy anh em cũng chẳng ai chịu dậy sớm để dắt trâu ra đồng. Đến khi thức dậy ai cũng bụng đói meo, người anh cả chợt nảy ra một ý nghĩ nói với các em: Bây giờ chúng ta cùng thi nhau mơ ước ăn cái gì cho thoại mái đi. Anh ước đi ruộng về có bốn mâm xôi nướng đày ắp (Khau chì tỉm xì na pá tóng). Ngay lập tức những người em tranh nhau nói về mong muốn được ăn uống của mình, người thí nói muốn được ăn thịt gà, người nói muốn được ăn cá nướng, người thì muốn được ăn thịt thú rừng, duy chi có người anh thứ hai và người em út không nói gì. Người anh cả liền quay lại hỏi thế hai thằng mày không muốn ước được ăn cái gì à ? Người anh thứ hai chần chừ một lúc rồi mới trả lời: Ừ ừ thì em ước đi ruộng về có một nồi canh môn nấu với da trâu ăn thật ngon. Người anh cả lại chợt nảy ra ý nghĩ và nói: ah mày nói hay lắm, ta còn một con trâu, đằng nào cũng đói, giết thịt ăn ai thích nướng thị nướng, ai thích luộc thì cứ luộc, mày thích nấu với canh môn thi cho mày da để để gác bếp cho khô để nấu canh môn. Nghe anh cả nói vậy, mấy anh em đều tán đồng hô hào nhau nhảy xuống sàn nhà giết chết con trâu để thịt ăn, mà quên mất chưa hỏi người em trai về mong muốn được ăn gì. Người anh thứ hai cũng ngồi thẫn thờ về câu nói của mình. </div>
<div style="text-align: justify;">
Sau khi chén bữa no nê người anh cả mới nhớ ra là chưa hỏi người em út có mơ ước gì. Quay sang hỏi người em: Lúc này tao quên mất hỏi chú có ước mơ ăn gì ? Người em út trả lời: Em ước lấy được vợ nàng cưới được ngà voi (Nàng là con gái quý tộc hay là con gái của tạo mường nguyên văn tiếng thái câu này là : “á mứa Nang nặng ngá chạng”). Người anh trong lòng tức giận, nổi nóng nói: ah mày là em út mà cũng giám nói láo như vậy ah, bọn tao chi ước được ăn thôi mày giám ước như vậy tạo mường nghe thấy sẽ chém chết mày đấy. Thôi để mấy anh em giết mày còn hơn để cho người khác giết mày. Nghe anh cả nói vậy cả mấy anh em đều đồng tình, duy chỉ có người anh thứ hai thẩn người đi sợ người anh cả sẽ giết chết người em út. Sũy nghĩ một lúc người anh thứ hai mới nói: để em giết nó cho, em sẽ mang nó vào rừng chỗ đầu nguồn con suối để chém chết nó, khi nào các anh em ở nhà thấy máu nó chảy xuống là nó đã chết. Ngay sau đó cả mấy anh em xông vào trói người em út lại và giao cho người anh thứ hai bắt đi giết. </div>
<div style="text-align: justify;">
Người anh thứ hai đưa em đi vào rừng khi đi người anh mang theo một thanh gươm và bí mật mang theo một con chó. Đến đầu nguồn con suối người anh mang con chó ra chém để máu chảy xuống và thả cho người em trai đi. Dặn dò người em trai: em hãy chạy thật xa đừng để anh cả biết.</div>
<div style="text-align: justify;">
Người em út chạy không ngừng nghỉ, người em cứ chạy mãi cuối cùng đến một bản người em xin ăn cơm nhưng đang mùa đói kém cũng không ai có cơm để cho cậu ăn cả. Người em đi đến một gốc cây khế chua thấy một quả khế rơi xuống liền cầm theo mang đi. Người em út đi đến các nhà trong bản và xin một ít muối để chấm với quả khế chua, nhà nào cũng cho cậu một ít muối. Không bao lâu sau ngươi em út đi khắp các bản mường và cùng quả khế đó người em út đã xin được rất nhiều muối. Đến một bản nhà nào cũng giàu sang, nhiều lúa gạo, gà vịt, người em út dùng muối đổi lấy gạo ăn và còn đổi được một con gà mang đi. </div>
<div style="text-align: justify;">
Đến một bản nhà nào cũng giàu sang phú quý nhiều lúa gạo và lợn nhưng không nhà nào có gà. Một gia đình tham lam thấy người em út mang theo một con gà liền nảy ý định muốn chiếm đoạt để làm giống ra gọi người em út vào ngủ qua đêm để tìm cách chiếm đoạt con gà. Người em út xin được ngủ dưới sàn nhà cùng con gà của mình. Gia chủ liền bảo: chú cứ yên tâm đi cứ để nó dưới sàn nhà đi, nhà tôi có nhiều của cải mất tôi sẽ đền cho chú con gà khác. Đến khuya, nhà đó liên xuống bắt con gà dấu đi. Sáng mai gia chủ bảo con gà đã xổng chuồng chạy mất đòi trả bạc nén thay cho con gà, người em út không đồng ý và đòi gia chủ phải trả lại con gà cho mình. Người em nói: “Ông đã hứa nếu mất sẽ trả lại gà cho tôi, tôi chỉ lấy gà thôi sau này nó còn đẻ trứng nở con”. Gia chủ định lấy con gà ra trả nhưng dân bản kéo đến xem đông sợ mang tiếng là ăn trộm nên không giám mang ra liền bảo: hay tôi đền cho chú một con lợn cái. Người em út đồng ý và dắt con lợn cái cùng quả khế chua tiếp tục lên đường. </div>
<div style="text-align: justify;">
Người em út đi đến một bản nhà nào cũng giàu sang có nhiều trâu bò nhưng không có lợn. Một gia đình tham lam thấy người em út mang theo con lợn liền nảy ý định muốn chiếm đoạt để làm giống ra gọi người em út vào ngủ qua đêm để tìm cách chiếm đoạt con lợn. Cũng tương tự như vụ con gà cuối cùng gia chủ phải đồng ý trả cho người em một con trâu cái.</div>
<div style="text-align: justify;">
Người em tiếp tục đi đến bản nhà nào cũng giàu sang có nhiều voi nhưng không có trâu bò. Nhà ông tạo mường có cả đàn voi và nàng con gái xinh đẹp thấy người em út mang theo một con trâu liền nảy ý định chiếm đoạt trâu để làm giống.</div>
<div style="text-align: justify;">
Đêm đến tạo mường cho người nhà dắt trâu vào rừng dấu đi. Đến sáng mai tạo mường nói: trâu của anh xổng chuồng chạy đi rôi, để tôi trả vàng nén cho anh nhé. Người em út không đồng ý và chỉ muốn nhận lại trâu mình. Tạo mường định sai người vào rừng lấy trâu về trả cho anh nhưng dân nhiều bản kéo đến xem đông đúc sợ mang tiếng là ăn trộm trâu của người khác bèn ngỏ ý trả cho người em út một con voi. Người em út dắt voi vào rừng và huấn luyện nó kéo gỗ, làm việc không bao lâu sau con voi trở nên khỏe mạnh và làm việc thành thạo tinh khôn nhất trong vùng. Cùng lúc đó có đàn voi rừng thường xuyên vào bản phá phách đồng ruộng, nương rẫy của bản mường. Tạo mường mất nhiều lúa gạo, hoa màu mà không có cách nào dẹp đàn voi rừng liền cho người đi thông báo nếu ai dẹp được đàn voi rừng sẽ gà nàng con gái và chia ruộng đất cho. Nhiều quản tượng giỏi trong vùng tìm cách xua đuổi đàn voi nhưng không được. Người em út liền sai con voi của mình đi bảo đàn voi rừng đừng phá phách lúa, hoa màu của bản làng. Đàn voi cùng con voi của người em út kéo nhà vào rừng. Dân bản ai cũng vui mừng và cảm ơn người em út. Nhưng tạo mường không đồng ý gả con gái cho người em út, lần này người em út gọi con voi của minh vào rừng gọi đàn voi về phá ruộng của tạo mường cuối cùng tạo mường đồng ý gả con gái và chia ruộng đất cho người em út. Từ đó người em út đã giúp cho tạo mường huấn luyện được rất nhiều voi, làm việc khai phá được nhiều ruộng lúa.</div>
<div style="text-align: justify;">
Đến một ngày nọ người em út nhớ bản làng xưa liền xin phép bố vợ được đưa vợ về quê, tạo mường đồng ý. Người em út cùng nàng vợ cưới trên ngà voi về bản. Khi đi qua các bản làng trước đây, bản nơi đã cho anh con trâu bây giờ nhà nào cũng đã nuôi được nhiều lợn, bản đã cho anh con lợn bây giờ nhà nào cũng nuôi được nhiều gà và bản đã cho anh con gà cũng trở nên giàu sang nhiều lúa gạo. Dân bản thấy anh đi qua đều vui mừng và cảm ơn anh.</div>
<div style="text-align: justify;">
Người em trở về nhà trong sự ngỡ ngàng của những người anh. Từ đó bảy anh em trai chịu khó bảo ban nhau làm ăn và trở nên giàu có nhất trong vùng không ai sánh bằng. </div>
<div style="text-align: justify;">
Đó là câu chuyện cổ tích có nhắc đến món canh môn. Người thái hay dùng vị của các loại gia vị, hay món ăn để nói về tình cảm con người, cũng như tính cách của con người. Ăn canh môn không thể thiếu nờ khèn (mắc khén) và ớt bột. Mắc khèn có vị rất đặc biệt, nếu bỏ nhiều một tí là món ăn không thể ăn được nữa. Mùi vị của nó được người thái dùng để tả về người con gái xinh đẹp đanh đá : “Xáo la nờ khen”. Nó có mùi thơm cuốn hút của người con gái đẹp, có vị được tả là đanh đá mà bỏ vào nhiều thì món ăn không thể ăn được nữa, cuối cùng khi ăn nếu để ý nó cũng có pha cả một chút vị ngọt. Món canh môn cũng không thể thiếu một loại rau thơm của người thái bỏ vào khi bắc xuống đó là : “pớ lé lặc” tên nó có nghĩa là “liếc trộm” rau này cũng vậy không thể bỏ nhiều, bỏ vào nhiều thì cũng không thể ăn được nữa. Bỏ ít thấy thơm, bỏ nhiều không ăn được giống như cái tên của nó liếc trộm chứ không phải nhìn chằm chằm. Còn có một câu ca dao nữa nói về canh môn của người thái diễn tả tình cảm mẹ kế con chồng đó là: “Chẹp cờ cánh bón, ngón cờ mệ cụa” nghĩa là nấu ngon mấy cũng chỉ là canh môn, dịu dàng ân cần mấy cũng chỉ là mẹ kế”. Vị ngọt và cảm giác hơi ngứa của môn được dùng để tả dì ghẻ. Canh môn có ngon đi chăng nữa cũng không được coi là món ngon đãi khách mà chỉ được dùng để anh em thân thiết như tình ruột thị ăn cùng trong câu chuyện cổ tích về 7 anh em trai mồ côi. Vì nó có da trâu được coi là khi ăn da trâu sẽ không đến thăm được nhau nữa gọi là “nài xơ cớ”, nếu bất đắc dĩ phải đãi khách gia chủ phải bỏ vào tô canh vài hột cơm ý là quên cơm thì mới quên bạn. Trong cách chế biến và thường thức canh môn cũng truyền tụng nhiều câu chuyện đó là: người nóng tính đi hái môn sẽ không ngứa, chỉ một người được nấu và không được đảo đến khi bắc xuống thì dùng đũa thắt chéo bỏ rau thơm là ăn nếu không thì nó cũng sẽ ngứa không ăn được. Đồng tác dùng đũa thắt môn cũng xuất hiện trong câu thành ngữ để tả những người hay xay xỉn: “nhàng thắt cánh bón” nghĩa là xay rượu chân đi như đồng tác thắt canh môn. Để canh môn ngon cũng cần phải có vèo (lòng non của trâu bò để khô) có vị đắng xót lòng của tình anh em như trong câu chuyện. </div>
<div style="text-align: justify;">
Ăn canh môn để cảm nhận vị đắng ngọt của vèo (lòng non), môn và tình cảm xót lòng, ước mơ bình dị của người thứ hai “đi cày về có canh môn ăn” và ước mơ thoát khỏi cảnh nghèo đói vươn tới cuộc sống tốt đẹp của người em út. Ăn canh môn để cảm nhận vị ngứa, nóng tính, độc ác gia trưởng của người anh cả và nham hiểm của dì ghẻ trong câu ca dao “chẹp cờ cánh bón, ngón cờ mệ cụa”. Ăn canh môn để thường thức hương vị tinh tế của mạc khèn và pớ lé lặc, ngọt ngào đanh đá của người con gái thái. Nhưng:</div>
<div style="text-align: justify;">
CANH MÔN</div>
<div style="text-align: justify;">
Dù gì cũng chỉ là môn.</div>
<div style="text-align: justify;">
Khôn ngoan em út khốn cùng tích xưa.</div>
<div style="text-align: justify;">
Giữa trưa nhặt khế chua lòng</div>
<div style="text-align: justify;">
Long đong xin muối bản quê tình người.</div>
<div style="text-align: justify;">
Lắng nghe môn kể đắng lòng.</div>
<div style="text-align: justify;">
Vèo ngon có đắng, lắng lời thương nhau.</div>
<div style="text-align: justify;">
Lại nghe môn kể ngứa họng</div>
<div style="text-align: justify;">
Đứt lòng anh cả giết em ước nhiều.</div>
<div style="text-align: justify;">
Lặng nghe lé lặc nờ khèn</div>
<div style="text-align: justify;">
Đẹp xinh xin đừng cục cằn đá đanh.</div>
<div style="text-align: justify;">
Canh môn cũng chỉ là môn</div>
<div style="text-align: justify;">
Có ngon đừng có đãi bạn gần xa.</div>
<div style="text-align: justify;">
Da trâu ăn phải cách lòng</div>
<div style="text-align: justify;">
Muốn thăm nhau khó, bàn chân ngàn dằm.</div>
<div style="text-align: justify;">
Thôi thì thêm vài hột cơm</div>
<div style="text-align: justify;">
Quên cơm quên bạn ngàn năm đượm đà.</div>
<div style="text-align: justify;">
Đừng thôi cổ tích môn kể.</div>
<div style="text-align: justify;">
Con trâu cái cày có bảy anh em.</div>
<div style="text-align: justify;">
Tì nành cái thói lười chây.</div>
<div style="text-align: justify;">
Đói no chăm chỉ, thành nên ước nhiều</div>
<div style="text-align: justify;">
Ngậm ngủi ước muốn anh hai</div>
<div style="text-align: justify;">
Canh môn húp mãi mỗi khi cày về.</div>
<div style="text-align: justify;">
Môn kể mơ ước bay xa</div>
<div style="text-align: justify;">
Người em ước được vợ nàng cưỡi voi.</div>
</span>

Câu chuyện về món canh môn

Có lẽ mỗi người con của bản mường Nghệ An đều không thể không biết đến món canh môn. Bởi nó dân dã, chất phác nhưng theo nó nhi...

Quan niệm về vòng đời của Người Thái

<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px;">  <b>     1. Từ khi lọt lòng cho đến lúc nhắm mắt xuôi tay, người Thái phải/ được </b></span><span style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 1.8; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><b>trải qua những nghi lễ nhất định theo truyền thống – những nghi lễ vòng đời, ai cũng như ai. Có những nghi lễ đó bởi người ta quan niệm con người có  Vắn/ Khoắn (hồn vía), có Mương Phạ (mường trời) và Mương Đin (mường đất/ trần gian), có các Phí (vị thần - nhân thần và thiên thần) chi phối cuộc sống của con người, v.v. </b></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi73szzqytXXgRid_OVnyv-RJw1T6DNg0teLZFlr0Ln7u_8rI4i58Zd0t9kApxDdxUI7QaoEZ-Olp5REuLC0-gE-IgAxm375BjsP6NYu4l37DgbRgy1CjWu5FjXUjpZMha9WaZeoLSkeAG4/s1600/1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi73szzqytXXgRid_OVnyv-RJw1T6DNg0teLZFlr0Ln7u_8rI4i58Zd0t9kApxDdxUI7QaoEZ-Olp5REuLC0-gE-IgAxm375BjsP6NYu4l37DgbRgy1CjWu5FjXUjpZMha9WaZeoLSkeAG4/s1600/1.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 1.8; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><b><br /></b></span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
      2. Người Thái quan niệm con người có hồn vía. Hồn vía con người là do Bôn/ Then (ông trời) ở mường trời ban cho, sau khi đúc từ khuôn Bầu ra; hồn vía này được ngụ/ nuôi ở trong cây chuối và con cá ở trong vườn trời, do người trời canh giữ. Vì vậy, con người xuống trần gian sống nhưng vẫn "nối" với hồn vía ở mường trời. Cây chuối héo hoặc con cá trong vườn trời chết, là người trần gian chết. Hồn vía người rong chơi, thất lạc, hoặc buồn tủi thì người bị ốm. Muốn an ủi vía, rủ vía về, thì phải cúng lễ "sửa", cúng lễ để "gọi vía", "buộc vía" cho người khỏe mạnh, bình an. Người có thể/ có khả năng giao tiếp với hồn vía, với Bôn/ Then là Mo - người nhà trời cử xuống để trông coi hồn vía; Mo ngụ ở trong cái giỏ Hó treo nơi buồng nằm của người; ai cũng phải có 1 cái giỏ (Hó) nhỏ từ khi sinh ra. Cái giỏ này không phải là cái giỏ bình thường nên gọi là Hó, tức là "cái nhà", có khi được gọi là "nhà vàng" (Hó căm). Mo xuống trần gian thì "hóa kiếp" vào trong người nào mà Mo chọn, và người đó "mê" nghề Mo (bói, đoán số, khài cúng, chữa bệnh). Bôn/ Then sẽ "ban" cho người đó khả năng đặc biệt (!), và người đó sẽ theo thầy học và hành nghề Mo. Số lượng hồn vía con người khá nhiều, có "30 vía đằng trước, 50 vía sau lưng", vía ngón chân, ngón tay, tai, vai, tim, gan…bộ phận nào cũng có vía; nên tính ra tất cả đến 900! Trong số vía đó thì có vía đỉnh đầu là rất quan trọng, gọi là "vía gốc". Vía gốc ngụ trong tóc người; người nào búi tóc (kể cả đàn bà và đàn ông) thì búi tóc là thiêng liêng và phải được giữ gìn cẩn thận; những vía còn lại là "vía ngọn", vía phụ. Vía còn ngụ trong áo, trong bóng người, trong chăn màn, gối, giường…Vì vậy có những phép bùa nhằm yểm giường nằm, áo, bóng người .v.v. Khi người chết thì hồn vía chia làm 3: 1 lên bàn thờ, 1 về nghĩa địa, 1 về trời; con chết thì cha ở bàn thờ phải nhường chỗ cho con, dời dần ra khỏi nhà và lên trời (cùng với hồn trước đây). Nhưng khoảng cách giữa trần gian và mường trời không thành vấn đề; con cháu cúng bái có mâm cỗ gọi về thì hồn vía về ngay! Hồn vía cha mẹ tổ tiên hầu như hiển hiện bên con cháu, thường trực ở gần bên chứ không xa tý nào. </div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Xét trong quan niệm về hồn vía của người Thái, nhìn có vẻ mê tín, duy tâm, nhưng thật ra lại rất duy vật, biện chứng. Hồn vía là phần tinh thần của con người; mặt tinh thần này gắn bó chặt chẽ với mặt thể xác vật chất của con người. Tâm lý học cho rằng mặt tinh thần, tâm lý có mối liên hệ qua lại với mặt sinh lý cơ thể của con người. Ta hay nói đến một tâm hồn lành mạnh trọng một cơ thể khỏe mạnh là đó vậy. Người Thái cúng vía, buộc vía như là một liệu pháp tâm lý trợ giúp cho cơ thể con người; khi ốm đau thì họ vẫn phải uống thuốc (bây giờ thì đi khám chữa bệnh) và đã tích lũy được một kho tàng y dược quý báu, có khi còn điều trị được cả những bệnh nan y mà y học hiện đại phải bó tay!  </div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 1.8; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"></span></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đó là lý do người Thái có tục lệ buộc vía cho con người: có một loạt những lễ buộc vía trong suốt cả vòng đời một con người (xem dưới đây); và có những lễ buộc vía trong những trường hợp đặc biệt khác nữa (như ốm đau, đón khách quý, trước lúc đi xa, hoặc đi xa về, v.v. mà chúng tôi không đề cập trong bài này).</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3. Bốn giai đoạn cuộc đời và những nghi lễ vòng đời của người Thái.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3.1. Buộc vía cho trẻ sơ sinh (gồm 5 lễ/ nghi lễ)</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">a/ Mừng đứa trẻ ra đời/ cảm ơn người nhà trời dẫn đường xuống.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đứa trẻ mới sinh ra, người ta tổ chức buộc vía cho nó lần đầu tiên. Lễ buộc vía này mục đích là để “cảm ơn” những người "khách vàng", "khách quý", "con trời" - ở đây là "người nhà trời", là "bà dẫn đường" (nhả đám tang) đã dẫn đường cho người mẹ đưa con xuống trần gian bình an, nay được sinh ra, mẹ tròn con vuông. Người ta mời mo đến, mo đặt đứa bé lên một cái sàng và cúng, trình với tổ tiên đứa cháu mới ra đời, mong tổ tiên nhận mặt nó, trông coi nó cho khôn lớn. Mo lấy ngón tay chấm vào bát nước, rồi chấm vào mồm đứa bé, cho nó được "uống nước trời", rồi mo lại chấm nước lên thóp đầu đứa bé, gọi là "chỏm vắn", tức là "nhen nhóm/ gây dựng vía" cho đứa bé; rồi bà nội bồng đứa bé xuống thang, cho nó "nhìn thấy trời". Mo cũng bưng cái sàng lên, nói rằng đứa bé này "rất xấu xí", người ta bỏ nó "nằm trên sàng" như một thứ "bỏ đi", nói với "ma" là đứa bé này không đáng "bắt" làm gì, hãy để cho nó sống! Đứa bé nhận được “hồn lúa” từ cái sàng gạo (để có sức khỏe, lớn mau). Mo buộc vào cổ và tay đứa bé một cái "bùa hộ mệnh" được khâu bằng vải đã được mo "phù chú" (vật làm bùa hộ mệnh có thể là gói thuốc, 1 mẩu răng lợn lòi, 1 mẩu ngà voi .v.v.). Mo đặt tên cho đứa bé, cha mẹ đứa bé cũng ưng thuận; đây là tên "mo" của nó, sau này cúng vía là gọi theo tên này, bất luận là nó lớn lên, đi học có thêm tên mới. Dân bản đến mừng hai mẹ con, cùng uống bát thuốc cỏ và ăn bữa cơm thăm<em style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">. </em>Mâm cúng có xôi gà, rượu, trầu cau…</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">b/ Gọi hồn vía đứa trẻ về.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Khi đứa trẻ nóng sốt, khóc quấy "Bố/ mẹ bón cơm không thích/ Bú sữa thì không muốn/ Bú sữa toàn ngậm/ Bú sữa toàn nhả toàn phun/ Còn phun đi ngụm sữa/ Còn ngậm mãi cơm bón cơm búng", thì phải đi hỏi Mo xem nguyên nhân. Mo nói "Không có ma nào chọc/ Chẳng có tà nào xâm/ Không có ma quỷ nào từ đâu đến quấy/ Không tốt không đẹp bởi tại hồn vía/ Hóa ra xấu ra hại chỉ tại vía trên đầu/ Ngày đứa trẻ chui háng mẹ về/ Khi đứa trẻ luồn qua chân mẹ ra/ Vía trên đầu bị rơi lúc đó/ Rụng lạc mất đâu đó xung quanh/ Vía trên đầu lạc sàn to chưa quay lại/ Hồn vía vào sàn rộng chưa về lại thân mình/ Hồn vía còn gội đầu nơi ao bèo/ Vía trên đầu còn chống bè nơi ao sau nhà"…Nhà phải đi kiếm cá để làm mâm cúng vía "Quăng chài rộng về nước/ Vãi chài to về vũng/ Kiếm được con cá Bán/ Bắt được con cá Khỉnh/ Phải mượn lời Mo Một lớn đến lo/ Phải xin lời Mo Mường đến cúng/ Vào sàn rộng gọi vía trở về/ Gọi vía về giữa nhà với chủ/ Gọi vía hồn về với thân mình/ Vè giữa nhà có mâm cơm mời/ Lại giữa gian có mâm cỗ cúng/ Có mâm cỗ chân giường mừng vía trở về/ Có cơm nơi chân giường cỗ to mừng vía trên đầu". Và "Vía đầu được ăn bữa trưa cỗ đẹp về ở cùng chủ/ Hồn vía được ăn cơm mâm to về ở với thân mình/ Bé sốt thì giảm/ Bé ốm thì khỏi/ Bú sữa lại thích/ Bú sữa lại mừng/ Bé bú sữa không còn ngậm/ Bé bú sữa không phun/ Không phun đi sữa mẹ/ Không ngậm cơm bón cơm búng/ Bé ăn cơm trôi về chân/ Ăn cá trôi về chân về cẳng/ Ăn cơm bằng hạt xoàn mới trắng/ Ăn cơm bằng miếng bánh, quả trứng mới hồng/ Nửa đêm lớn bằng mắt giỏ/ Gà gáy lớn bằng cả năm cả tháng"…Mâm cúng chủ yếu là món cá. Mo đọc bài cúng xong, buộc vào cổ tay đứa trẻ một sợi chỉ đen tượng trưng cho việc "buộc vía" lại, không để vía đi chơi lung tung, bị lạc. Bài cúng như trên, thay đổi một số từ cho phù hợp.       </div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">c/ Tiễn bà dẫn đường về trời.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đứa trẻ lại ốm quấy, không bú không ăn, người ta lại đi hỏi Mo. Mo bói rồi nói "Không tốt không đẹp chỉ tại Bà chủ/ Xấu và hại tại Bà dẫn đường/ Bà nàng đòi ăn cơm/ Soạn mâm cỗ đẹp tiễn Bà trở về/ Dọn mâm cỗ to tiễn Bà dẫn đường/ Bà nội liền vác rổ đi bắt/ Vác vợt vác rổ đi xúc/ Xúc lấy tôm lấy tép/ Xúc lấy con ốc bươu/ Lấy cả Nều mắt húp/ Lấy cả Niễng tụm bầy/ Dẫy quật con cá rô/ Đầu gồ con tôm càng/ Về gói lại làm mọc/ Gói lá đem vùi bếp/ Có cả đôi gà đẹp đang lớn/ Đôi gà lớn đang đẹp/ Có cả váy chấm sàn/ Có cả áo quét đất/ Sặc sỡ Piêu quấn đầu, trước trán/ Có cả gương và lược/ Có cả quạt và món tóc"…(Nều và Niễng là loài bọ nước, vỏ cứng, ăn được). Mâm cúng phải có món mọc. Vì là mâm cúng cảm ơn và tiễn Bà dẫn đường (bà Chơ Bít Chơ Bé) về trời nên có cả các đồ nữ trang. Bài cúng như ở mục a/ có thay đổi một số từ.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">d/ Đón Mo từ trời xuống trông coi.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đứa trẻ lại ốm quấy, theo Mo thì nguyên nhân là Bà dẫn đường đã về, không ai trông coi đứa bé, nay cần phải đón Mo ở mường trời xuống để trông coi "Nghe nói Một Nọi đòi về Hó/ Mo Luông đòi về giỏ/ Đòi vào giỏ đem treo/ Đòi vào Hó treo lên/ Đòi vào giỏ nhỏ giỏ xinh đem treo/ Mo Mường xuống trần gian phòng vệ cháu/ Ăn mặc chỉnh tề xuống trần gian phòng vệ cháu gái (trai)/ Xuống phòng vệ cháu nhỏ từ khi còn nhỏ/ Trẻ sơ sinh khóc quấy trong nôi/ Bây giờ ngày tốt dọn cơm có giỏ/ "Ngày sống già "(ngày tốt) dọn cỗ có Hó treo/ Mo Mường vào ngồi trong giỏ/ Mo già lên Hó treo/ Lên ngồi Hó trông cháu/ Bước chân lên ngồi giỏ phòng vệ cháu gái (trai)/ Lại dạy cho cháu nhỏ biết cười/ Bà dạy cho biết lật sấp dễ dàng/ Biết bò thoăn thoắt/ Có mồm biết đi/ Có chân biết đi"…[Hó là "nhà", cái nhà bằng giỏ nhỏ, để Mo ở mường trời xuống ở(tưởng tượng)]. Mâm cúng gồm xôi gà, cá, trầu cau. Cúng xong Mo buộc vía cho đứa bé.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">đ/ Cúng vía cảm ơn Bôn-Then.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đứa trẻ lại ốm quấy, Mo bảo nguyên nhân là do "Ốm không khỏi là tại Bố chủ/ Xấu và hại tại ông Quáng Lông/ Mỗi người bố Bôn kiếm ăn một bữa/ Mỗi mặt người kiếm ăn một mâm/ Mỗi nhân khẩu kiếm ăn một cỗ". Vật cúng lần này phải là chó "Kiếm được chó đực to đuôi hoa/ Chó đực độc đuôi xòa/ Chó to khéo đi săn/ Chó bản khéo săn nai săn hươu" (Bố chủ / Quáng Lông/ Bố Bôn tức là Bôn/ Then - vị thần tối cao ở mường trời, người đã đúc ra đứa bé và cho xuống trần gian, đầu thai vào bụng mẹ). "Bố Bôn được ăn trưa cỗ to mới lùa vía lại/ Bố chủ được ăn bữa chó to mới đuổi vía về/ Lùa vía về với chủ/ Đuổi hồn vía về ở với thân mình". Cúng xong Mo lại buộc vía cho đứa bé. Bài cúng như bài mục a/ ở trên, thay đổi một số từ cho phù hợp.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3.2. Buộc vía cho trẻ em (nhi đồng, thiếu niên).</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Trên đây là những lần buộc vía trong tuổi sơ sinh, trẻ nhỏ. Đến tuổi nhi đồng – thiếu niên thì người ta buộc vía cho các em khi chúng đi thăm bà con, họ hàng ở xa (tỏ sự đón mừng, yêu thương, cầu mong sức khỏe), hoặc là khi chúng bị ốm đau. Nếu chúng ốm đau ở độ tuổi 13, 14, thì người ta nghĩ đây là ốm “cái lột” (qua khúc trẻ con) để trở thành “người lớn”, nên lễ buộc vía làm “to” hơn (ngầm hiểu đây là “lễ trưởng thành”). Mâm cúng có xôi gà, cá, rượu, cơm lam, chỉ để buộc cổ tay…Lễ buộc vía có 2 bước, do thầy mo chủ trì:</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">a/ Gọi vía về (Họọng vắn).</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Như trên đã nói, người ta quan niệm ốm đau là do “hồn vía” rời khỏi thân thể, thất lạc ở đâu đó, nên thầy mo phải đọc bài cúng để “gọi hồn vía” về. Bài cúng có đoạn:  “…Mời từ vía ngón gập khớp nối/ Vía ngón chân ngón tay múp míp/ Vía ngón út đeo nhẫn vàng/ Vía ở tai nghe thính cũng về/ Vía ở dái tai vàng đeo cũng về/ Ở với tóc trên đầu "4 chục vạn, ngàn, trăm sợi" cũng về hồn vía ơi!/ Đừng để thiếu mất vía nào kẻo buồn/ Đừng bỏ qua mất vía nào kẻo hờn kẻo giận…”. Đọc xong bài cúng dài mấy trăm câu (chúng tôi sưu tầm được có bài 220 câu, có bài 595 câu), coi như “hồn vía” đã “về”, thầy mo chuyển sang nghi thức “buộc vía”.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">b/ Buộc vía (Hằng vắn).</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
“Buộc vía” là hình thức để “giữ” vía lại với cơ thể, không để “hồn vía” rơi rụng, thất lạc, hoặc tự tiện “đi chơi” nữa. Cách thức “buộc vía” là phải dùng sợi chỉ để “buộc vía” vào cổ tay, coi như đã “buộc vía” vào với “thân mình”. Thầy mo đọc bài cúng “Hằng vắn” (Buộc vía), có đoạn: “<em style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">…</em>Hồn vía về giữ lấy “thân” lấy “mình”, sống khỏe, sống mạnh/Vía "búi tóc" (vía chủ) “phòng vệ” thân mình suốt đời/ Để từ nay trở đi/ Từ rày trở về sau/ Khỏi ốm đau – bởi cỗ gà to “buộc vía búi tóc"…”. Đọc bài cúng xong (bài này cũng dài như bài “gọi vía”, hoặc hơn), thầy mo bắt đầu cầm lấy cổ tay đứa trẻ (nhi đồng – thiếu niên), lấy một đoạn chỉ đã chuẩn bị sẵn, quấn mấy vòng quanh cổ tay đứa trẻ, và buộc lại. Đứa trẻ phải giữ lấy chỉ buộc vía này, không được bứt đi, như thế là kiêng, chỉ để nó tự đứt mà thôi. Buộc vía xong, người ta an tâm là đứa trẻ sẽ khỏe mạnh, trưởng thành.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3.3. Buộc vía trong độ tuổi thanh niên</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đến tuổi thanh niên, khi lấy vợ lấy chồng, ai cũng được buộc vía theo hình thức thứ 2, gọi là buộc vía mừng (chôm vắn), nhập vía cô dâu vào với ma nhà (hóng khánh), và buộc vía, ăn cơm uống rượu chung (xở khầu lầu huổm). Bữa cơm rượu này cũng được gọi là bữa cơm rượu 2 người hoặc bữa cơm rượu "không mời", ý nói 2 người sẽ "chung thủy, không san sẻ tình cảm cho người khác". Ngoài xôi thịt, trầu cau, mâm vía cần phải có 1 quả trứng luộc, 2 ngọn nến (bằng nhau), 1 vò rượu cắm 2 vòi, có sợi gai buộc 2 vòi lại, 2 cây mía và gương, quạt, lược, váy áo, khăn, thắt lưng, vòng bạc…Khi cúng vía, ông mối (ông mối không thông thạo thì phải mời mo), sẽ bổ đôi quả trứng cho 2 người ăn mỗi người 1 nửa, ý nói từ nay tuy là 2 người nhưng là 1; 2 cây nến được thắp lên cùng 1 lúc để chúng cùng tỏa sáng bên nhau; 2 cái vòi buộc vào nhau để nói sự gắn bó và sợi gai trắng là mong muốn sống thọ; 2 cây mía tượng trưng cho đôi đũa…Cúng xong thì ông mối (/ mo) lấy sợi chỉ đen buộc vào cổ tay của chàng rể và cô dâu. Xong bà mối (lảm)/ mo làm lễ buộc vía cho cô dâu (hằng vắn pợ) và bà mối búi tóc cho cô (tằng cầu), báo hiệu/ công nhận cô đã có chồng. Khi búi tóc, bà mối lấy 1 món tóc của bà chủ nhà độn thêm vào búi tóc của cô dâu, ý nói cô dâu sẽ tiếp nối gây dựng, cai quản gia đình.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">a/ Buộc vía, búi tóc cho cô dâu (Hằng vắn, tằng cầu pợ).</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Trong đám cưới, khi đón cô dâu về, người ta đưa vào gian nhà trong,</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
trước 2 mâm lễ [1 mâm làm lễ buộc vía cho cô dâu; 1 mâm làm lễ "ăn cơm chung" cho 2 người (rể và dâu)]; 1 mâm bày một con lợn luộc to cỡ vài chục cân; 1 mâm bày gà luộc, cá nướng, xôi, muối ớt, trứng gà, khúc mía,…; một bộ váy thêu, khăn Piêu, dây thắt lưng hoa, 1 vòng bạc…của mẹ chàng rể đón cô dâu; cạnh đó là 1 vò rượu nhỏ với 2 cái cần, buộc 2 sợi gai; và 2 cây nến sáp ong. Ông mối (cũng là thầy mo) bắt đầu thắp nến làm lễ buộc vía cho cô dâu (cây nến phía ngoài là của chàng rể, cây nến phía trong là của cô dâu; người ta xem 2 cây nến có cháy đều không, và phỏng đoán về tương lai của đôi vợ chồng, cháy đều, sáng, là tốt; ngược lại là xấu ), báo với Đẳm nhà [tổ tiên], thần cai quản của cải, nội trợ trong nhà (nhả búa ngân búa căm)], kết nạp cô dâu vào là thành viên trong nhà; ông mối vừa đọc (diễn xướng) bài cúng vừa buộc chỉ cổ tay (buộc vía, nội dung như trên) cho 2 người, gắp thịt cho 2 người ăn, đưa chén rượu cho 2 người uống; mời nữ thần (nhả búa ngân búa căm) chứng giám và cùng ăn uống để phù hộ độ trì cho đôi trẻ. Trong khi ông mối (mo) cúng, thì bà mai (vợ ông mối) hoặc mẹ chàng rể búi tóc cho cô dâu (tằng cầu). Từ đây, cô dâu được "đánh dấu" là đã có chồng (búi tóc ngược). Bà lấy món tóc của bà cụ để lại (món tóc này gọi là "chọng", món tóc truyền đời), nối-độn vào tóc cô dâu (gọi là "tám chọng"), có ý nghĩa là cô dâu sẽ "tiếp nối" cơ nghiệp của gia đình; và búi tóc cô dâu lên trên đầu, hơi chếch về phía phải một chút, rồi dùng trâm bạc (của đón dâu) cài lại.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">b/ Uống rượu, ăn cơm chung (Ky khầu lầu huổm).</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Lễ buộc vía xong, ông mối (mo) chuyển sang làm lễ "uống rượu, ăn cơm chung" cho dâu và rể. Ông lại đọc một bài cúng khác. Đọc đến đoạn “mời ăn”, thì ông bổ đôi quả trứng luộc đưa cho 2 người ăn, mỗi người 1 nửa (ý nói vợ chồng là “một”, phải đồng lòng chung sống với nhau), lại gắp thịt bón cho 2 người ăn vài miếng; cuối cùng, vít cần rượu xuống cho 2 người uống (vòi rượu buộc sợi gai, tỏ ý 2 người sống già tóc bạc với nhau); ông bắt chéo 2 vòi rượu cho 2 người cầm uống (tỏ ý 2 người yêu thương nhau, quấn quýt bên nhau suốt đời). Bài cúng có đoạn như sau: “…Hai em (dâu và rể) cúi mặt về theo tiếng của ta/ Ngoảnh mặt về với tiếng ta gọi/ Tiếng ta gọi vía hai cháu (dâu và rể) phải dậy/ Tiếng ta thức vía hai cháu phải tỉnh ngủ/ Để “vía búi tóc” (vía chủ) hai em tỉnh hẳn ngủ đi…/ Mọi vía về cho đủ cả ngàn/ Về với áo may dày/ Về với chăn nẹp tơ/ Về vào buồng, vào ở giường nằm/ Nuôi con đầu con thứ cho lớn/ Nuôi con út con ít cho nên/ Kéo của cải vào nhà cho dài cho lớn/…Về ở với gối/ Nằm với áo/ Về vào ở cả đời nơi ấy nhé, hai cháu ơi!”. Buộc vía, búi tóc cô dâu, dâu và rể đã ăn cơm chung, hoàn tất nghi lễ vòng đời thứ ba trong đời một con người.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3.4. Lễ buộc vía khi tuổi già.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Những người lên vai “ông bà” có cháu nội, ngoại, thì được gọi là già, bất kể 50 hay 60, 70.... Con cái có nghĩa vụ tổ chức “buộc vía” cho cha mẹ, nghi lễ cuối cùng trong đời người ta. “Buộc vía” lần này với mục đích là để an ủi cha mẹ, cầu mong cha mẹ sống lâu, bình an, đồng thời cũng để tỏ lòng biết ơn công nuôi dưỡng, sinh thành của cha mẹ; vì chẳng bao lâu nữa cha mẹ sẽ “về với Đẳm” (tổ tiên), với Bôn – Then ở Mường Phạ (mường trời) rồi. Vật cúng là lợn, khoảng từ 50 kg trở lên, xôi, 1 chum rượu, 2 cây mía, trầu cau…; nếu buộc vía cho cả 2 người (cả cha và mẹ) một lúc, thì phải 2 con lợn, 1 con như trên và 1 con nhỏ hơn (khoảng 30 kg) cũng được. Trước hết phải mời thầy mo (lần này phải mời Mo Môn, Mo Mường [mo lớn] chứ không phải “mo bản” [mo nhỏ] như trước) đến xem ngày để tiến hành, 1 người thổi sáo mo (Pỉ một) gọi là Nai Pỉ; đây là điểm khác với các cuộc buộc vía trên: Lễ buộc vía này mo phải diễn xướng với sáo. Mo cúng, đến đoạn mo bón cơm cho người được buộc vía (cha mẹ), thì con cái đều lạy cha (mẹ) và cũng bón cơm cho cha mẹ ăn, theo mo buộc chỉ cổ tay cho cha mẹ. Lễ buộc vía này là bắt buộc đối với mọi người con, nhất là con trai, và là trai cả. Nếu khi bố mẹ đang sống mà không làm được, thì khi chết cũng phải làm "bù" vào trong đám tang. Có 2 kiểu/ loại buộc vía cho người già; 1 là Lễ buộc vía "chay", tức là "nhỏ" hoặc là bước 1, chưa đầy đủ lắm, và 2 là Lễ buộc vía to, đầy đủ lễ vật hơn, lợn to hơn.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">a/ Buộc vía nhỏ.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Soạn mâm cúng, lễ vật (như trên đã nói) ra, thầy mo đọc bài “Họọng vắn” (gọi vía, như trên), rồi “Buộc vía” (Hằng vắn) – buộc chỉ cổ tay cho gia chủ (cha mẹ, ông bà trong nhà). Con cái trong nhà, anh em họ hàng làng bản đến dự làm theo thầy mo, bón thức ăn cho gia chủ, buộc chỉ cổ tay cho họ, nói lời chúc mừng, cầu mong sức khỏe, sự bình an cho họ…</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">b/ Buộc vía to.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Cách thức bày mâm cúng, lễ vật; các bước tiến hành nghi lễ này (“buộc vía to” cho cha mẹ, ông bà) cũng như lễ “buộc vía nhỏ” ở trên, nhưng mâm cỗ to hơn, lợn cúng béo hơn, chum rượu to hơn, mời rộng rãi hơn, tiến hành trang trọng hơn, thầy mo cúng bài dài hơn, diễn xướng xúc động hơn, v.v.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Sau lễ buộc vía, ông bà cha mẹ toại nguyện – về mặt tâm lý là đã được an ủi, động viên – nên có thể sức khỏe tốt hơn, tâm trạng tốt hơn; cũng có trường hợp người già, tuổi cao, bệnh nặng chẳng hạn, thì lại “ra đi” nhẹ nhàng – vì trong tâm thức họ nghĩ lần “buộc vía” vừa qua là “nghi thức vòng đời” cuối cùng đối với họ rồi!   </div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">3.5. Buộc vía trong các trường hợp khác.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Trong trường hợp ốm đau, người ta tổ chức buộc vía để an ủi, động viên người bệnh. Sau lễ buộc vía, nếu bệnh lui, người bệnh khỏe lên (tất nhiên là kết hợp với uống thuốc), thì ta chỉ có thể hiểu là: buộc vía như là một “liệu pháp tâm lý” đối với người bệnh. Nếu người ốm là trẻ con thì lễ buộc vía tổ chức trong phạm vi “nhỏ” trong gia đình. Lễ vật cúng là xôi gà, rượu, cá nướng, v.v. Người cúng là thầy mo “nhỏ” trong bản, thậm chí chủ nhà cúng cũng được. Nhưng nếu người ốm là người già (cha mẹ, ông bà) thì lễ buộc vía phải làm to. Lễ buộc vía ở đây như là một nghi lễ vòng đời thật sự. Nhất thiết phải cúng lợn, xôi, cá nướng, cơm lam, rượu cần, v.v. Phải mời Mo Mường (mo lớn) về cúng. Gia chủ phải mời anh em, họ hàng, bà con trong bản về dự đông đủ. Cuộc buộc vía này, tùy từng người cụ thể, có người thì chỉ là buộc vía đơn thuần, có người nếu xem là có/ bị hạn, thì đây là lễ giải hạn. Cũng có gia chủ cho rằng cha mẹ, ông bà sẽ không qua khỏi trong đận này, và cảm thấy mình có lỗi (về mặt đạo lý) với người bệnh, nên đã tổ chức lễ buộc vía này đặc biệt thành kính, chu đáo, để “chuộc lỗi” (páng chuộc) với cha mẹ, ông bà, mong các “vị” xá lỗi, nếu chết thành ma thì cũng đừng về quấy phá, “đòi nợ” con cháu! Nếu vì một lý do nào đó mà không tổ chức được lễ buộc vía này, mà cha mẹ, ông bà đột ngột qua đời, thì trong đám ma, gia chủ phải có “mâm vía” riêng để “buộc vía” cho hồn ma, để cho yên tâm!    </div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background-color: transparent; border: 0px; margin: 0px; outline: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">4. Những nghi lễ vòng đời của người Thái trong đời sống hiện đại.</strong></div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Dầu sao, các nghi lễ vòng đời (như trên đã nói) của người Thái vẫn cứ được “diễn ra”, lớn thì như lễ buộc vía cho người già, nhỏ thì như lễ buộc vía cho trẻ em, linh thiêng thì như lễ buộc vía cho cô dâu (và cả rể). Vì đó là tín ngưỡng, phong tục. Trước đây, những năm 50-60 của thế kỷ XX, các thầy mo (được học nghề nghiêm chỉnh) tổ chức lễ buộc vía bài bản, theo thể thức có thể nói là cầu kỳ. Ngày nay, các thầy mo (ở độ tuổi 40, 50, thậm chí ít hơn) tổ chức buộc vía một cách linh hoạt theo kiểu “mới”– đọc bài cúng vắn tắt, thể thức giản lược, nhanh chóng kết thúc (vì không được học nghề bài bản – lớp thầy mo đích thực đã quá già hoặc đã qua đời – họ chỉ “học lỏm” được một ít mà thôi). Nhưng đó là tâm thức đồng bào, là nét văn hóa của dân tộc, cho nên nó luôn được lưu giữ. Chúng tôi cho là nó sẽ không bao giờ bị mất, mà chỉ có thể “biến thái” đi mà thôi. Bằng chứng là ở vùng Khủn Tinh (nơi chúng tôi khảo sát, nghiên cứu) thì việc “buộc vía, buộc chỉ cổ tay” vẫn cứ được mọi người tiến hành thường xuyên. Còn các bản, các mường khác của người Thái cũng vậy, thậm chí còn làm “to” hơn, cầu kỳ hơn. Nhìn sang nước Lào, việc “buộc vía, buộc chỉ cổ tay” đã trở thành nghi lễ của quốc gia (người Lào và người Thái là “đồng tộc” với nhau, nếu không muốn nói là “một”). Cho nên, chúng ta phải lưu giữ phong tục này, giữ gìn nét đẹp của nó.</div>
<div style="background-color: white; border: 0px; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin-bottom: 0.5em; margin-top: 0.5em; outline: 0px; padding: 0px; text-align: right; vertical-align: baseline;">
<b>Trích bài viết của tác giả QUÁN VI MIÊN</b></div>

Quan niệm về vòng đời của Người Thái

1. Từ khi lọt lòng cho đến lúc nhắm mắt xuôi tay, người Thái phải/ được trải qua những nghi lễ nhất định theo truyền thống – những ...

Phong tục cưới hỏi của người Thái ở Nghệ An

<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">         </span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;">           <b><span lang="VI" style="background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; font-size: 10pt; line-height: 115%;">Trong phong tục của người Thái ở </span><span style="background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; font-size: 10pt; line-height: 115%;">Miền </span><span lang="VI" style="background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; font-size: 10pt; line-height: 115%;">Nghệ An, khi đôi trai gái quen nhau, họ không
được phép lang thang ngoài đường, mà chàng trai phải đến nhà cô gái. Nếu được
phép của cha mẹ, họ được ngồi trong nhà trò chuyện. Và, tất nhiên cô gái hoặc
đang dệt vải hay đang luôn tay thêu thùa, may vá.</span></b></span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><b><o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><span lang="VI" style="background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; font-size: 10pt; line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Sau những đêm tỏ tình, nếu đã phải lòng nhau,
chàng trai về nhà báo cho cha mẹ biết, để tìm ông mối đứng ra thưa chuyện với
nhà gái. Nếu được nhà gái cho phép, thì lễ ăn hỏi được tiến hành sau đó không
lâu. Lễ vật cho cuộc đi chơi lần đầu tiên, thường nhà trai phải chuẩn bị trầu
cau, rượu, bánh kẹo… tất cả các lễ vật đều phải con số chẵn như: 8-10 miếng trầu
cau, hai chai rượu, hai cặp bánh. Và, tất nhiên cả cha mẹ của chàng trai phải
có mặt.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Nếu mọi việc suôn sẻ, nhà gái đồng ý, cuộc đi
chơi lần thứ hai sẽ được chuẩn bị công phu, thịnh soạn hơn. Lễ vật ăn hỏi bao gồm:
một chum rượu cần, hai chai rượu trắng, 6 cặp bánh gói theo kiểu hình chóp, một
đôi áo hoặc vải. Tất cả lễ vật được cho vào hai chiếc giỏ mây, quai giỏ được
làm bằng vải Thổ cẩm rất đẹp, số người tham gia lễ hỏi cúng phải lựa chọn kỹ, số
người phải chẵn và tất nhiên không thể thiếu cả vợ chồng ông, bà mối.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Khi đến nhà gái, ông mối phải đứng ra thưa chuyện,
thông báo lễ vật nhà trai mang đến cho họ nhà gái biết. Sau khi kiểm lại lễ vật,
nhà gái trao đổi với nhau, nếu thuận ý, nhà gái sẽ đứng ra tuyên bố từ nay
chúng ta là thông gia. Không chỉ riêng hai nhà mà cả hai họ nội ngoại của hai
bên đều là thông gia. Sau đó ông mối xin phép nhà gái cho nhà trai được chọn,
xin ngày cưới.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_xIJcQdbqPubgE3Yui7lXMLAudSPSLRZN9ODaccV2B_xaNIoT2pKxsWbd2A82KJAkJfmpQgkULGe3D4zG5tShsUZ-r2SAYb6bS7z-NyXwC4c0G9eA6BOEx0IYb01a8-x3V-IvnPS5zqeR/s1600/1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_xIJcQdbqPubgE3Yui7lXMLAudSPSLRZN9ODaccV2B_xaNIoT2pKxsWbd2A82KJAkJfmpQgkULGe3D4zG5tShsUZ-r2SAYb6bS7z-NyXwC4c0G9eA6BOEx0IYb01a8-x3V-IvnPS5zqeR/s1600/1.jpg" width="320" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<b><i>Ế bắn pớ, kí cờ huồm</i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Ngược lại vì một lí do nào đó chưa tổ chức được
lễ cưới, thì trong thời gian chờ cưới, hàng tháng nhà trai phải đến thăm nhà
gái một lần. Và theo lễ tục thì trong những ngày này chính cô dâu là người vất
vả nhất, vì phải chuẩn bị gối, chăn, đệm… đủ cho cha mẹ, anh em và cả ông bà mối.
Khi tổ chức lễ cưới, nhà trai phải đến tại nhà gái trước ít nhất một ngày, để
làm thủ tục nạp tài.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Lễ vật nạp tài bao gồm các khoản đã được thoả
thuận từ trước, thường là: Hai chum rượu cần, một con lợn đen khoảng 30-40 kg,
hai cái áo hoặc vải đủ may đôi áo đó, ba chiếc vòng bạc, để trao cho cô dâu hai
vòng, còn một vòng để trả công ơn nuôi dưỡng của mẹ cô dâu.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Nhà trai mang lợn đến phải tự tay làm thịt, đêm
đó nhà trai được nghỉ lại nơi họ nhà gái, đêm ấy cả hai họ ngồi uống rượu và
hát đối đáp nhau bằng các làn điệu nhuôn, xuôi, lăm, khắp… rất ấm cúng. Tục người
Thái tổ chức đưa dâu vào ban đêm, cô dâu phải về đến nhà chồng trước lúc trời
sáng, họ giải thích rằng như vậy để không nhìn thấy nước mắt của mẹ, con khi phải
cất bước theo chồng.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Khi cô dâu về đến cầu thang, được bố trí cho rửa
chân trước khi bước lên sàn nhà. Khi đôi trẻ vào buồng cưới xong, nhà trai mở
tiệc mừng dâu. Tất cả anh em, bà con thân thích nội ngoại sẽ mừng cho con, cháu
dâu mới và không ngớt lới chúc cho đôi trẻ hạnh phúc bên nhau đến đầu bạc, răng
long cũng không được rời nhau. Khi con gái đã có chồng rồi thì phải búi tóc,
không bao giờ được thả tóc nữa.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Đây là điều phân biệt giữa các cô gái đã có chồng
với các cô chưa có chồng! Luật tục đồng bào Thái quy định vợ chồng không được bỏ
nhau. Khi chẳng may ai đó bị chết, thì chồng hoặc vợ, nếu đi bước nữa phải coi
con riêng của vợ, hay chồng như con đẻ của mình, không được phân biệt đối xử tệ
bạc. Phong tục người Thái rất tôn trọng cha mẹ vợ và cha mẹ mối, hàng năm khi tết
đến, vợ chồng phải có lễ đi tết ông bà mối. Khi có chuyện gì mắc mớ trong vợ chồng,
hay hai gia đình, ông bà mối đứng ra làm trung tâm giải quyết ổn thoả.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;">Gạn lọc đi những gì còn rườm rà, chúng ta thấy
phong tục dựng vợ, gả chồng cho con của đồng bào Thái, có nhiều điều chúng ta
phải học, nhất là tình cảm ấm cúng trong vợ chồng và thông gia cả hai họ luôn
luôn gắn bó chặt chẽ với nhau trọn đời, trọn kiếp.</span><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: EN-US;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right; text-indent: 36pt;">
<span lang="VI" style="background: white; color: #333333; font-family: "Tahoma","sans-serif"; font-size: 10.0pt; line-height: 115%;"> <b>Sưu tầm từ : Fanpage Tự hào dân tộc Thái</b></span></div>

Phong tục cưới hỏi của người Thái ở Nghệ An

Trong phong tục của người Thái ở Miền Nghệ An, khi đôi trai gái quen nhau, họ không được phép lang thang ngoài đường...

Huyện Biên giới Quế Phong

Làng Thái cổ nơi thượng nguồn sông Hiếu

<div style="background-color: #f2f2f2; border: 0px; font-family: Arial; font-size: 12px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">
<h2 class="sapo" style="border: 0px; color: #555555; float: left; font-size: 15px; list-style: none; margin: 10px 0px 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
(Dân trí) - Ngược Miền Tây xứ Nghệ men theo dòng sông Hiếu quanh năm hiền hòa, chúng tôi về với vùng đất Hoa Tiến, xã Châu Tiến (huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An) - nơi được coi là cái nôi văn hóa của người Thái cổ.</h2>
</div>
<div class="detail-content" style="background-color: #f2f2f2; border: 0px; float: left; font-family: Arial; font-size: 13px; line-height: 20px; list-style: none; margin: 15px 0px 0px; outline: none; padding: 0px;">
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Đây là vùng đất còn lưu giữ được những nét văn hóa riêng có của dân tộc Thái ngày xưa với đặc trưng là những nếp nhà sàn kiên cố, ché rượu cần nồng nàn và một làng nghề thổ cẩm vốn đã nổi tiếng với du khách thập phương,...</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<b style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Nhà sàn - nét cổ xưa</b></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: center;">
<b style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;"></b></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<b style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;"><img _fl="" align="center" alt="Làng Thái cổ nơi thượng nguồn sông Hiếu" src="http://dantri4.vcmedia.vn/is9eep68pOz3YVjKaY9/Image/2014/01/anh-1-7dc45.JPG" style="border: 0px; color: transparent; font-size: 0px; list-style: none; margin: 5px; outline: none; padding: 0px; vertical-align: middle;" width="450" /></b></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
''Chinh phục'' dòng sông Hiếu rồi vượt cánh đồng Tả Chum qua con đường lởm chởm đá, chúng tôi như lạc vào một không gian văn hóa cổ xưa với hàng trăm ngôi nhà sàn cổ san sát của đồng bào Thái ở bản Hoa Tiến. Hồ hởi tiếp khách, ông Sầm Văn Duẩn, Trưởng bản Hoa Tiến khoe: ''Bản ta vẫn lưu giữ được những nét văn hóa cổ xưa cho đến tận ngày hôm nay quả thật rất đáng tự hào. Nhà sàn cổ ở làng chúng tôi là nét đặc trưng nhất mà hiếm có nơi nào còn lưu giữ được như vậy''.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Nhà sàn của người Thái làm rất tốn gỗ, những cây gỗ tốt nhất, to nhất được dùng để làm cột. Cột nhà phải to và chắc rồi được chôn xuống dưới đất rất sâu thì mới có thể chống chọi được với thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là gió lốc vào mùa mưa. Và, cột nhà chôn xuống đất là nét đặc trưng để phân biệt nhà sàn cổ và nhà sàn thời nay. ''Nhà ta tất cả đều làm bằng gỗ táu từ mấy chục năm trước mà ông nội ta để lại, kết cấu hoàn toàn theo kiểu nhà cổ thời xưa nên đến thời điểm hiện tại ngôi nhà này vẫn rất chắc chắn'' - Ông Lữ Văn Thân, chủ nhân của một trong hàng trăm ngôi nhà sàn cổ ở bản Hoa Tiến cho biết.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<b style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Sắc màu thổ cẩm</b></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Hoa Tiến - vùng đất của những ngôi nhà sàn cổ san sát, vùng đặc trưng với những ché rượu cần nồng nàn cùng những cô gái Thái xinh đẹp trong điệu múa xòe của miền sơn cước... là mảnh đất của nghề dệt thổ cẩm nổi tiếng mà ở đó chúng ta không khó nhận ra màu xanh của cây rừng, màu hồng, màu đỏ của những cánh hoa rừng, màu vàng rực rỡ của ánh nắng mặt trời... trên từng khuông vải.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
''Đã là cô gái Thái thì ai cũng phải biết dệt thổ cẩm và thêu thùa, họ thường tự tay làm những chiếc váy, bộ chăn, đệm, những chiếc khăn Piêu... và thổ cẩm đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống vật chất và tinh thần của chị em dân tộc Thái'' – Bà Sầm Thị Bích, thành viên HTX dệt thổ cẩm Hoa Tiến cho biết.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: center;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<img _fl="" align="center" alt="Gian hàng trưng bày sản phẩm thổ cẩm của HTX dệt thổ cẩm Hoa Tiến." src="http://dantri4.vcmedia.vn/is9eep68pOz3YVjKaY9/Image/2014/01/anh-8-7dc45.JPG" style="border: 0px; color: transparent; font-size: 0px; list-style: none; margin: 5px; outline: none; padding: 0px; vertical-align: middle;" width="450" /></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="border: 0px; font-size: 10pt; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;"><span style="border: 0px; font-family: Tahoma; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Gian hàng trưng bày sản phẩm thổ cẩm của HTX dệt thổ cẩm Hoa Tiến.</span></span></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Con gái Thái từ năm 7 đến 8 tuổi phải làm quen với bông, sợi, dệt vải; khi lên mười hai, mười ba tuổi bắt đầu làm quen với công việc thêu thùa. Mặc dù vất vả với việc làm nương rẫy, nhưng mỗi khi có thời gian là người phụ nữ Thái lại miệt mài bên khung cửi.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Tính cách và tuổi tác được thể hiện rất rõ trên những sản phẩm thổ cẩm của người Thái. Với những cô gái Thái đang yêu thì không thể giấu nổi tình cảm của mình bằng những gam màu sáng chủ đạo. Còn những người phụ nữ lớn tuổi thì thiên về những gam màu trầm, về những đường nét rắn rỏi và đậm nét suy tư.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Chị Lô Thị Nga, xã viên HTX dệt thổ cẩm Hoa Tiến cho biết: ''HTX đã hình thành từ hơn 10 năm trước và đến năm 2007 được huyện công nhận là ''Làng có nghề'', sau biết bao cố gắng đến năm 2009 được UBND tỉnh công nhận là ''Làng nghề dệt thổ cẩm''. Nghề dệt thổ cẩm ở bản ta phát triển không ngừng, đến nay đã có 150 xã viên HTX và trên 50 thành viên trồng dâu nuôi tằm đem lại thu nhập cao, góp phần xóa đói giảm nghèo cho bản làng''.</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: center;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<img _fl="" align="center" alt="Du khách bên khung cửi dệt vải thổ cẩm." src="http://dantri4.vcmedia.vn/is9eep68pOz3YVjKaY9/Image/2014/01/anh-4-7dc45.JPG" style="border: 0px; color: transparent; font-size: 0px; list-style: none; margin: 5px; outline: none; padding: 0px; vertical-align: middle;" width="450" /></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="border: 0px; font-family: Tahoma; font-size: 10pt; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Du khách bên khung cửi dệt vải thổ cẩm.</span></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Hàng dệt thổ cẩm của người Thái ở Hoa Tiến với những họa tiết hoa văn phong phú, nhã nhặn đã thực sự chiếm được cảm tình của nhiều khách hàng trong nước và quốc tế. Những chiếc khăn Piêu truyền thống, kết hợp với những nét hiện đại hay những chiếc túi xách xinh xắn được dệt bằng chất liệu tơ tằm đã có mặt không chỉ ở nhiều thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội, TP HCM mà cũng đã được xuất khẩu sang Nhật Bản và nhiều quốc ở châu Âu như Tây Ban Nha, Pháp, Bỉ, Ý...</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
Ông Sầm Văn Nhị, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Tiến, cho biết: ''Chúng tôi rất tự hào vì đồng bào ta vẫn giữ được những nếp truyền thống văn hóa từ thủa xa xưa của dân tộc. Chính quyền địa phương cũng luôn quan tâm để tuyên truyền, vận động bà con giữ gìn và phát huy hơn nữa giá trị truyền thống của văn hóa dân tộc mình''.</div>
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="background-color: white; border-collapse: collapse; border-spacing: 0px; border: 0px; font-size: 13px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px; text-align: center; width: 90%px;"><tbody style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">
<tr style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;"><td style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0in; vertical-align: top;"><div style="border: 0px; line-height: 20px; list-style: none; margin: 0in 0in 0pt; outline: none; padding: 0px;">
<span style="border: 0px; font-family: Tahoma; font-size: 10pt; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Làng Thái cổ Hoa Tiến, xã Châu Tiến là một trong những nơi được huyện Quỳ Châu chọn làm điểm xây dựng du lịch cộng đồng. Đến đây khách tham quan sẽ được tự mình trải nghiệm trên khung cửi để dệt vải, xe tơ qua sự hướng dẫn của các bà, các mẹ. Ngoài ra du khách còn được giã gạo bằng tay, được tự mình vào bếp để chế biến các món ăn dân giã của đồng bào Thái, đặc biệt, được hoà mình trong điệu nhảy sạp, khắc luống rộn ràng và ngây ngất trong men rượu cần nồng nàn.</span><o:p style="list-style: none; margin: 0px; padding: 0px;"></o:p></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px;">
</div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<b style="border: 0px; list-style: none; margin: 0px; outline: none; padding: 0px;">Nguyễn Duy</b></div>
<div style="border: 0px; list-style: none; margin-bottom: 18.953125px; outline: none; padding: 0px; text-align: justify;">
<b>link gốc:</b><a href="http://dulich.dantri.com.vn/du-lich/lang-thai-co-noi-thuong-nguon-song-hieu-828907.htm">http://dulich.dantri.com.vn/du-lich/lang-thai-co-noi-thuong-nguon-song-hieu-828907.htm</a></div>
</div>

Làng Thái cổ nơi thượng nguồn sông Hiếu

(Dân trí) - Ngược Miền Tây xứ Nghệ men theo dòng sông Hiếu quanh năm hiền hòa, chúng tôi về với vùng đất Hoa Tiến, xã Châu Tiến (huyện Quỳ...

Nhà sàn của người Thái - Công trình đoàn kết cộng đồng

<span style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; font-weight: bold; line-height: 18px; text-align: justify;">Nhà sàn không chỉ là không gian sinh hoạt, còn là công trình kỳ công của cả cộng đồng người Thái (Nghệ An), ở đó tình đoàn kết của cộng đồng làng bản được thể hiện rõ nét nhất.</span><br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn nguyên bản của người Thái ở Nghệ An ngày xưa chỉ có 2 - 3 gian, cột chôn. Gian để bàn thờ phía ngoài là nơi cấm kị đàn bà con gái ngủ nghỉ hay ngồi ăn cơm. Gian trong vừa để sinh hoạt cũng là gian bếp, về sau nhà có điều kiện thường dựng nhà kê táng (cột nhà được dựng trên các trụ đá). Dưới gần sàn người ta nuôi gà vịt, gia súc, đặt cối giã gạo... Tùy điều kiện của từng gia đình, ngôi nhà sàn cũng dài, ngắn khác nhau, nhưng gian ngoài cùng phía cầu thang vẫn để bàn thờ và gian trong cùng thường đặt chiếc bếp hình vuông làm nơi nấu nướng.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjT8YOhVlOH8RW2KseIYR1R9la-J4gxXCpb6T2SL5oylRiF0IKcgErFoSDrIt_Ou-5zCTnMb1UcW6B0PJ8m4F_QVQllxdky7FAwRrgiaNgnyEsShE1KQdGT08P9sRDZ2lelyTNbBB4QvWMg/s1600/nh%C3%A0+san.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjT8YOhVlOH8RW2KseIYR1R9la-J4gxXCpb6T2SL5oylRiF0IKcgErFoSDrIt_Ou-5zCTnMb1UcW6B0PJ8m4F_QVQllxdky7FAwRrgiaNgnyEsShE1KQdGT08P9sRDZ2lelyTNbBB4QvWMg/s1600/nh%C3%A0+san.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Ngày nay, cấu trúc nhà sàn của người Thái thường làm 3 hoặc 5 gian. Gian ngoài để tiếp khách, ăn cơm, uống rượu cần. Nếu khách ở xa nghỉ lại, thì chủ nhà sắp xếp gối, chăn, nệm, màn ở gian ngoài. Nệm và gối được làm bằng bông lau và chất vải thổ cẩm do bàn tay khéo léo của người phụ  nữ Thái dệt nên.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn được làm bằng gỗ các loại như: săng lẻ, lim, chò chỉ… mái lợp có thể bằng gỗ, lá cọ, ngói hoặc tôn…. tùy vào hoàn cảnh kinh tế của từng gia đình mà định liệu cách làm nhà 3 hay 5 gian, lợp tranh hay ngói, gỗ xẻ hay gỗ tròn.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Để có được ngôi nhà sàn đòi hỏi sự góp công sức của cả cộng đồng. Những ngôi nhà bề thế càng cần sự giúp sức của nhiều người. Trong kế hoạch dựng nhà sàn, trước hết phải họp bàn với anh em họ tộc, sau đó người đàn ông trụ cột trong gia đình lên rừng chọn gỗ dựng nhà. Việc khó khăn đầu tiên là lựa gỗ làm cột, rồi đến các bộ phận khác của ngôi nhà.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Trong công đoạn dựng nhà, người ta phải dùng đến 2 chiếc tời và hàng chục, thậm chí hàng trăm người kéo mới có thể dựng xong một vì nhà. Sau đó là việc lắp những bộ phận khác như kèo, xà thượng ốc đều là những thanh gỗ rất nặng nề, lại lắp đặt trên cao đòi hỏi sự khéo léo cũng như kinh nghiệm của người thợ làm nhà. Đến khi lợp nhà lại cần một lượng nhân lực rất lớn để vận chuyển vật liệu.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Sau khi hoàn thành việc dựng nhà, người Thái thường tổ chức lễ mừng nhà mới. Ngoài gia chủ còn có những người đã góp phần làm nên căn nhà, vì thế, những cuộc mừng nhà mới thường kéo dài thâu đêm suốt sáng.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn của người Thái không chỉ là một không gian sinh hoạt, nó là kỳ công của cả cộng đồng, ở đó tình đoàn kết của cộng đồng làng bản được thể hiện rõ nét nhất. Có thể nói, ngôi nhà sàn là mối dây làm nên những buôn, những bản mường, còn là nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái.</span></div>

Nhà sàn của người Thái - Công trình đoàn kết cộng đồng

Nhà sàn không chỉ là không gian sinh hoạt, còn là công trình kỳ công của cả cộng đồng người Thái (Nghệ An), ở đó tình đoàn kết của cộng đồng...

Lễ Ọoc cọ của người Thái, Nghệ An

<span style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; font-weight: bold; line-height: 18px; text-align: justify;">Với người Thái (Nghệ An), việc đặt tên cho con là cả một sự kiện trọng đại. Vì thế, mỗi cái tên cha mẹ đặt cho con trong lễ Ọoc cọ gửi gắm vào đó bao tình yêu thương, bao niềm hy vọng và bao mong ước cho con sau này có cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy...</span><br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đặt tên cho con là việc làm hệ trọng, gửi gắm nhiều mong muốn tốt đẹp của các bậc làm cha mẹ cho đứa con vừa sinh thành. Vì thế, mỗi đứa trẻ ra đời, người Thái đều tổ chức lễ đặt tên, còn gọi lễ Ọoc cọ. Từ ngàn đời nay, lễ Ọoc cọ đã trở thành nét văn hóa đầy tính nhân văn của người Thái nơi đây.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Lễ đặt tên thường được tổ chức sau khi bé sinh ít nhất 10 ngày. Ngày làm lễ cũng được chọn kỹ, không trùng với ngày sinh, ngày mất của những người trong gia đình. Gọi ngày đặt tên là "oóc khọ" hay "oóc phi" là bởi kể từ ngày lễ, đứa trẻ và bà mẹ được ra khỏi căn bếp nơi vẫn dành cho bà mẹ và đứa trẻ sơ sinh nằm ngủ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Vào ngày đặt tên, đứa trẻ mới thực sự là một thành viên của gia đình, được tổ tiên và thần linh chấp nhận và bảo vệ khỏi những tai ách có thể gặp phải trong cuộc đời. Chính vì thế nghi lễ cúng bái rất được coi trọng. Nhà có điều kiện thì mổ lợn cúng tế, còn gia đình khó khăn chỉ cần 2 con gà để bày 2 mâm cúng. Mâm ở gian ngoài cúng tổ tiên, mâm còn lại bày ở gian trong làm lễ gọi vía cho 2 mẹ con. Đây cũng là lần đầu tiên đứa trẻ được ăn miếng cơm đầu tiên, có thể chỉ là tượng trưng thôi. Bà mẹ cầm miếng xôi kèm với thịt gà quệt vào khóe miệng của bé. Sau đó, cháu bé cũng được buộc sợi chỉ cổ tay đầu tiên của mình để giữ hồn vía không bao giờ lìa xa thân thể.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Việc chọn tên cho trẻ cũng rất được chú trọng. Việc này, thường được giao cho ông nội của đứa bé và mọi người tham gia ngày lễ đều phải đến nghe. Tuy nhiên, đối với một số cộng đồng thì việc chọn người đặt tên cũng có sự khác biệt. Có thể việc chọn tên thuộc về họ ngoại của bé. Đây là quy định của tập tục dòng họ, thể hiện sự trân trọng của gia đình dành cho những bậc sinh thành và họ hàng của người phụ nữ khi đi làm dâu.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Người Thái mong rằng đứa trẻ được đặt tên nếu là con trai sẽ được khỏe mạnh, sớm biết lên rừng săn thú, đốn gỗ, về sau được giàu sang, đi ra ngoài được nể trọng. Con gái thì xinh đẹp, nết na, giỏi việc canh cửi, thêu thùa… Con trai được đặt tên Bun, Khun về sau sẽ gặp nhiều may mắn, tên là Xanh sẽ khỏe mạnh như con tê giác. Đôi khi những con vật như gấu, chuột... cũng được đặt tên cho con cái.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://dantri4.vcmedia.vn/l7FOwOOAx7wHCOfxvVgs/Image/2013/10/1-c04a6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://dantri4.vcmedia.vn/l7FOwOOAx7wHCOfxvVgs/Image/2013/10/1-c04a6.jpg" width="237" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="line-height: 18px;">Tuy nhiên, tên những ác thú như hổ báo, chó sói... không bao giờ được đặt tên cho người vì chúng là nỗi khiếp sợ của người miền núi. Nếu lên vùng cao, bạn đọc gặp một người trai hoặc gái tên Báo, đơn giản chỉ là vì người này sinh vào ngày được cho là sẽ mạnh hơn cha hoặc mẹ trong nhà. Những người sinh vào ngày khắc kỵ với cha mẹ, đôi khi còn được đi cho làm con nuôi, tất nhiên chỉ là trên danh nghĩa thôi. Đứa trẻ vẫn ở nhà cha mẹ và ngày tết phải đi tết cha mẹ nuôi bằng một cặp bánh chưng.</span><span style="line-height: 18px;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đối với những đứa trẻ được cho làm con nuôi, ngoài tên thật còn có tên đệm là May, có nghĩa là con nuôi. Người nhận "nuôi" sẻ gọi đứa trẻ là May. Cũng có những trường hợp tên May hay Mày thành tên gọi chính. Tên gọi này thường thấy nhiều ở cộng đồng người Thái nhóm Tay Mương ở Yên Khê - Con Cuông, Yên Na, Yên Hòa... huyện Tương Dương.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đặt tên cho trẻ mới ra đời trong lễ cúng vía đầu tiên là nét văn hóa riêng có của người Thái ở Nghệ An, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái vùng Tây - Bắc.</span></div>

Lễ Ọoc cọ của người Thái, Nghệ An

Với người Thái (Nghệ An), việc đặt tên cho con là cả một sự kiện trọng đại. Vì thế, mỗi cái tên cha mẹ đặt cho con trong lễ Ọoc cọ gửi gắm v...