Quephong.info

Clip Quê mình Xứ nghệ: Nghề đan giỏ của đồng bào Thái - Quế Phong

Clip Quê mình Xứ nghệ: Nghề đan giỏ của đồng bào Thái - Quế Phong

Nhà sàn của người Thái - Công trình đoàn kết cộng đồng

<span style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; font-weight: bold; line-height: 18px; text-align: justify;">Nhà sàn không chỉ là không gian sinh hoạt, còn là công trình kỳ công của cả cộng đồng người Thái (Nghệ An), ở đó tình đoàn kết của cộng đồng làng bản được thể hiện rõ nét nhất.</span><br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn nguyên bản của người Thái ở Nghệ An ngày xưa chỉ có 2 - 3 gian, cột chôn. Gian để bàn thờ phía ngoài là nơi cấm kị đàn bà con gái ngủ nghỉ hay ngồi ăn cơm. Gian trong vừa để sinh hoạt cũng là gian bếp, về sau nhà có điều kiện thường dựng nhà kê táng (cột nhà được dựng trên các trụ đá). Dưới gần sàn người ta nuôi gà vịt, gia súc, đặt cối giã gạo... Tùy điều kiện của từng gia đình, ngôi nhà sàn cũng dài, ngắn khác nhau, nhưng gian ngoài cùng phía cầu thang vẫn để bàn thờ và gian trong cùng thường đặt chiếc bếp hình vuông làm nơi nấu nướng.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjT8YOhVlOH8RW2KseIYR1R9la-J4gxXCpb6T2SL5oylRiF0IKcgErFoSDrIt_Ou-5zCTnMb1UcW6B0PJ8m4F_QVQllxdky7FAwRrgiaNgnyEsShE1KQdGT08P9sRDZ2lelyTNbBB4QvWMg/s1600/nh%C3%A0+san.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjT8YOhVlOH8RW2KseIYR1R9la-J4gxXCpb6T2SL5oylRiF0IKcgErFoSDrIt_Ou-5zCTnMb1UcW6B0PJ8m4F_QVQllxdky7FAwRrgiaNgnyEsShE1KQdGT08P9sRDZ2lelyTNbBB4QvWMg/s1600/nh%C3%A0+san.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Ngày nay, cấu trúc nhà sàn của người Thái thường làm 3 hoặc 5 gian. Gian ngoài để tiếp khách, ăn cơm, uống rượu cần. Nếu khách ở xa nghỉ lại, thì chủ nhà sắp xếp gối, chăn, nệm, màn ở gian ngoài. Nệm và gối được làm bằng bông lau và chất vải thổ cẩm do bàn tay khéo léo của người phụ  nữ Thái dệt nên.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn được làm bằng gỗ các loại như: săng lẻ, lim, chò chỉ… mái lợp có thể bằng gỗ, lá cọ, ngói hoặc tôn…. tùy vào hoàn cảnh kinh tế của từng gia đình mà định liệu cách làm nhà 3 hay 5 gian, lợp tranh hay ngói, gỗ xẻ hay gỗ tròn.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Để có được ngôi nhà sàn đòi hỏi sự góp công sức của cả cộng đồng. Những ngôi nhà bề thế càng cần sự giúp sức của nhiều người. Trong kế hoạch dựng nhà sàn, trước hết phải họp bàn với anh em họ tộc, sau đó người đàn ông trụ cột trong gia đình lên rừng chọn gỗ dựng nhà. Việc khó khăn đầu tiên là lựa gỗ làm cột, rồi đến các bộ phận khác của ngôi nhà.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Trong công đoạn dựng nhà, người ta phải dùng đến 2 chiếc tời và hàng chục, thậm chí hàng trăm người kéo mới có thể dựng xong một vì nhà. Sau đó là việc lắp những bộ phận khác như kèo, xà thượng ốc đều là những thanh gỗ rất nặng nề, lại lắp đặt trên cao đòi hỏi sự khéo léo cũng như kinh nghiệm của người thợ làm nhà. Đến khi lợp nhà lại cần một lượng nhân lực rất lớn để vận chuyển vật liệu.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Sau khi hoàn thành việc dựng nhà, người Thái thường tổ chức lễ mừng nhà mới. Ngoài gia chủ còn có những người đã góp phần làm nên căn nhà, vì thế, những cuộc mừng nhà mới thường kéo dài thâu đêm suốt sáng.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0in; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Nhà sàn của người Thái không chỉ là một không gian sinh hoạt, nó là kỳ công của cả cộng đồng, ở đó tình đoàn kết của cộng đồng làng bản được thể hiện rõ nét nhất. Có thể nói, ngôi nhà sàn là mối dây làm nên những buôn, những bản mường, còn là nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái.</span></div>

Nhà sàn của người Thái - Công trình đoàn kết cộng đồng

Nhà sàn không chỉ là không gian sinh hoạt, còn là công trình kỳ công của cả cộng đồng người Thái (Nghệ An), ở đó tình đoàn kết của cộng đồng...

Lễ Ọoc cọ của người Thái, Nghệ An

<span style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; font-weight: bold; line-height: 18px; text-align: justify;">Với người Thái (Nghệ An), việc đặt tên cho con là cả một sự kiện trọng đại. Vì thế, mỗi cái tên cha mẹ đặt cho con trong lễ Ọoc cọ gửi gắm vào đó bao tình yêu thương, bao niềm hy vọng và bao mong ước cho con sau này có cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy...</span><br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đặt tên cho con là việc làm hệ trọng, gửi gắm nhiều mong muốn tốt đẹp của các bậc làm cha mẹ cho đứa con vừa sinh thành. Vì thế, mỗi đứa trẻ ra đời, người Thái đều tổ chức lễ đặt tên, còn gọi lễ Ọoc cọ. Từ ngàn đời nay, lễ Ọoc cọ đã trở thành nét văn hóa đầy tính nhân văn của người Thái nơi đây.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Lễ đặt tên thường được tổ chức sau khi bé sinh ít nhất 10 ngày. Ngày làm lễ cũng được chọn kỹ, không trùng với ngày sinh, ngày mất của những người trong gia đình. Gọi ngày đặt tên là "oóc khọ" hay "oóc phi" là bởi kể từ ngày lễ, đứa trẻ và bà mẹ được ra khỏi căn bếp nơi vẫn dành cho bà mẹ và đứa trẻ sơ sinh nằm ngủ.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Vào ngày đặt tên, đứa trẻ mới thực sự là một thành viên của gia đình, được tổ tiên và thần linh chấp nhận và bảo vệ khỏi những tai ách có thể gặp phải trong cuộc đời. Chính vì thế nghi lễ cúng bái rất được coi trọng. Nhà có điều kiện thì mổ lợn cúng tế, còn gia đình khó khăn chỉ cần 2 con gà để bày 2 mâm cúng. Mâm ở gian ngoài cúng tổ tiên, mâm còn lại bày ở gian trong làm lễ gọi vía cho 2 mẹ con. Đây cũng là lần đầu tiên đứa trẻ được ăn miếng cơm đầu tiên, có thể chỉ là tượng trưng thôi. Bà mẹ cầm miếng xôi kèm với thịt gà quệt vào khóe miệng của bé. Sau đó, cháu bé cũng được buộc sợi chỉ cổ tay đầu tiên của mình để giữ hồn vía không bao giờ lìa xa thân thể.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Việc chọn tên cho trẻ cũng rất được chú trọng. Việc này, thường được giao cho ông nội của đứa bé và mọi người tham gia ngày lễ đều phải đến nghe. Tuy nhiên, đối với một số cộng đồng thì việc chọn người đặt tên cũng có sự khác biệt. Có thể việc chọn tên thuộc về họ ngoại của bé. Đây là quy định của tập tục dòng họ, thể hiện sự trân trọng của gia đình dành cho những bậc sinh thành và họ hàng của người phụ nữ khi đi làm dâu.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Người Thái mong rằng đứa trẻ được đặt tên nếu là con trai sẽ được khỏe mạnh, sớm biết lên rừng săn thú, đốn gỗ, về sau được giàu sang, đi ra ngoài được nể trọng. Con gái thì xinh đẹp, nết na, giỏi việc canh cửi, thêu thùa… Con trai được đặt tên Bun, Khun về sau sẽ gặp nhiều may mắn, tên là Xanh sẽ khỏe mạnh như con tê giác. Đôi khi những con vật như gấu, chuột... cũng được đặt tên cho con cái.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://dantri4.vcmedia.vn/l7FOwOOAx7wHCOfxvVgs/Image/2013/10/1-c04a6.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="http://dantri4.vcmedia.vn/l7FOwOOAx7wHCOfxvVgs/Image/2013/10/1-c04a6.jpg" width="237" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="line-height: 18px;">Tuy nhiên, tên những ác thú như hổ báo, chó sói... không bao giờ được đặt tên cho người vì chúng là nỗi khiếp sợ của người miền núi. Nếu lên vùng cao, bạn đọc gặp một người trai hoặc gái tên Báo, đơn giản chỉ là vì người này sinh vào ngày được cho là sẽ mạnh hơn cha hoặc mẹ trong nhà. Những người sinh vào ngày khắc kỵ với cha mẹ, đôi khi còn được đi cho làm con nuôi, tất nhiên chỉ là trên danh nghĩa thôi. Đứa trẻ vẫn ở nhà cha mẹ và ngày tết phải đi tết cha mẹ nuôi bằng một cặp bánh chưng.</span><span style="line-height: 18px;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đối với những đứa trẻ được cho làm con nuôi, ngoài tên thật còn có tên đệm là May, có nghĩa là con nuôi. Người nhận "nuôi" sẻ gọi đứa trẻ là May. Cũng có những trường hợp tên May hay Mày thành tên gọi chính. Tên gọi này thường thấy nhiều ở cộng đồng người Thái nhóm Tay Mương ở Yên Khê - Con Cuông, Yên Na, Yên Hòa... huyện Tương Dương.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="color: #333333; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19px; margin: 3pt 0cm; padding: 5px 0px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">Đặt tên cho trẻ mới ra đời trong lễ cúng vía đầu tiên là nét văn hóa riêng có của người Thái ở Nghệ An, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái vùng Tây - Bắc.</span></div>

Lễ Ọoc cọ của người Thái, Nghệ An

Với người Thái (Nghệ An), việc đặt tên cho con là cả một sự kiện trọng đại. Vì thế, mỗi cái tên cha mẹ đặt cho con trong lễ Ọoc cọ gửi gắm v...